Kanser hastalarının kimlikleri gizli tutulacak
SAĞLIK BAKANLIĞI "KANSER KAYIT MERKEZLERİ GİZLİLİK YÖNERGESİ" YAYINLANDI
- Kanser Kayıt Merkezleri, Kayıt Altına Aldıkları Hastaların Kimliğini Saklayacak
- Sağlık Bakanlığı Bilgilerin Yetkisiz Kişilerin Eline Geçmemesi İçin Tedbir Alacak
- Kanser Merkezinde Görevli Her Eleman, Ulaştığı Verilerinin Gizli Kalmasından Sorumlu Olacak
Sağlık Bakanlığı'na bağlı hizmet veren Kanser Kayıt Merkezleri, kayıt altına aldığı hastaların kimlik ve diğer kişisel bilgilerini gizli tutulacak.
Merkezler, veritabanında hakkında bilgi yer alan kişilerin kişisel ve ailevi yaşamlarının gizliliği hakkına saygı gösterecek, aynı zamanda da veritabanında yer alan bilgilerin ciddi bilimsel araştırmalarda kullanılmasından yarar görecek olan kişi ve kurumların bundan mahrum kalmama hakkını dikkate alacak.
Sağlık Bakanlığı, "Kanser Kayıt Merkezleri Gizlilik Yönergesi"ni yayınladı. Söz konusu yönerge, Kanser Kayıt Merkezleri'nin çalışmaları sırasında "verilerin gizliliğini sağlamak üzere" uyulması gereken kuralları belirliyor. Bununla birlikte yönerge, Kanser Kayıt Merkezleri'nin etkinlikleri çerçevesinde yürütülen her türlü veri toplama, veri değerlendirme, verileri kullanıma açma çalışmalarını kapsıyor.
Yönerge, Sağlık Bakanlığı'nın yürürlüğe koyduğu "Hasta Hakları Yönetmeliği'nin 5. maddesinin (f) fıkrasında yer alan,
"Kanun ile müsaade edilen haller ile tıbbi zorunluluklar dışında, hastanın özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz" hükmüne dayanılarak çıkarıldı.
Buna göre, merkezler, bir yandan veritabanında hakkında bilgi yer alan kişilerin kişisel ve ailevi yaşamlarının gizliliği hakkına saygı gösterecek, öte yandan veritabanında yer alan bilgilerin ciddi bilimsel araştırmalarda kullanılmasından yarar görecek olan kişi ve kurumların bundan mahrum kalmama hakkını dikkate alacak. Merkezlerin temel ilkelerinden birisi, bütün çalışmalarında bu iki hakkın dengelenmesi olacak.
Hakkındaki bilgilerin yetkisiz kişilerin eline geçmemesi için gerekli her türlü tedbirin alınmasını istemek ve beklemek, merkezlerin veritabanında hakkında bilgi bulunan kişilerin en temel hakkı olarak görülecek. Bu hak kişinin ölümü ile ortadan kalkmayacak.
Veritabanında bulunan verilerin birinci derecede sorumluluğu ulusal düzeyde Sağlık Bakanlığı'na, il düzeyinde ise Sağlık Müdürlüklerine ait olacak, bu konudaki bütün resmi yazışmalar Sağlık Müdürlükleri veya onun yetkili kılacağı kişiler tarafından yapılacak. Merkezlerde görevli her eleman, ulaştığı verilerin ve öğrendiği bilgilerin gizli kalmasından şahsen sorumlu tutulacak. Danışma Kurulu üyeleri ve veri kullanıcılar gibi merkezler ile birlikte çalışan kişiler için de bu sorumluluk geçerli olacak.
Yönergede yazılı kuralların uygulanmasını sağlamak, çıkan sorunları çözmek, aralıklı denetimleri yapmak ise Sağlık Müdürlüklerinin ve onun yetkili kıldığı kişilerin sorumluluğuna bırakıldı.
VERİLERİN GÜVENLİĞİ NASIL SAĞLANACAK?
Sağlık Bakanlığı'nca hazırlanan, "Kanser Kayıt Merkezleri Gizlilik Yönergesi"nde verilerin toplanması, saklanması, bilgisayara girişi ve iletilmesi konusunda şu talimatlara yer veriliyor:
"Aktif veri toplama yöntemiyle verilerin derlenmesi için hiçbir kuruma gizlilik eğitimi almamış ve gizlilik bildiriminde bulunmamış kişiler görevlendirilmez. Merkezlerin görevlileri, Merkezlerin veritabanına katılacak olsun ya da olmasın, aktif veri toplama sırasında ulaştığı bütün veriler için aynı güvenlik önlemlerini uygular. Kimlik belirten basılı formlar Merkezlerde bir arada ve dolapta tutulur. Bu formlar yalnızca bilgisayara veri girişi,veri kontrolü gibi gerekli durumlarda yerinden çıkarılır. Bu formlar hiçbir şekilde merkezlerin dışına çıkarılmaz. Kimlik bilgilerini içeren formların bulunduğu dolabın üzerine yalnızca yetkili kişilerin açabileceğini belirten bir yazı asılır. Merkezlerde kullanılan bilgisayar programlarına yetkili kişilerin yetki düzeylerine göre programı kullanmalarına izin verecek şekilde şifreler verilir. Bu şifreler belirsiz zamanlarda değiştirilir. Kimlik bilgileri içeren basılı formlar üzerinde çalışmak gerektiğinde yalnızca gereken belgeler dolaptan çıkarılır ve işi biten belge açıkta bekletilmeden yerine kaldırılır. Belgeler dışarıda durduğu sürece, masada, kimlik bilgileri görünmeyecek biçimde, ters olarak tutulur. Merkezler veritabanındaki verilerin iletimi, ancak, ulusal verilerin tamamlanması, bir kişiye ait klinik verilerin bütünlenmesi, bilimsel amaçlar ve yasal yükümlülükler gibi zorunlu durumlarda söz konusudur. Veri iletilen kişi ya da kurumun gizlilik ilkelerine en az merkezler düzeyinde uyması beklenir. Mümkün oluyorsa, verilerin elden iletimi tercih edilmelidir. Bu mümkün olamıyorsa, bir aracı ile ve kapalı zarf içinde veri iletilir. Bu da mümkün olamıyorsa, kullanılacak iletim yöntemine göre alınacak özel önlemler şunlardır: Posta ile veri iletme, telefonla veri iletme, elektronik postayla veri iletme. Merkezlerin ve merkezlerde kullanılan formların, bilgisayar programlarının ve öteki materyalin tanıtımı için gerek Merkezlerde, gerekse başka mekanlarda yapılan toplantılar ile merkezler verilerini kullanmayı gerektiren eğitim toplantılarında veritabanında yer alan kişilerin kimliklerinin tanınmasına yol açacak veriler kullanılmaz."