İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı

Hangi İç Denetim?

Kaynak : Memurlar.Net
Haber Giriş : 17 Mayıs 2007 13:30, Son Güncelleme : 27 Mart 2018 00:42

5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANU-NU'NDAKİ İÇ DENETİM:


* Bütçe Hukuku. Prof. Dr. M. Kâmil MUTLUER. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.. 2005

İç kontrolün tanımı

Madde 55- (Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür.

İç denetim

Madde 63- İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.

(Düzenleme ikinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Bu faaliyetler, idarelerin yönetim ve kontrol yapıları ile malî işlemlerinin risk yönetimi, yönetim ve kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek yönünde sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir. İç denetim, iç denetçiler tarafından yapılır. (Ek cümle: 22/12/2005-5436/10 md.) Kamu idarelerinin yapısı ve personel sayısı dikkate alınmak suretiyle, İç Denetim Koordinasyon Kurulunun uygun görüşü üzerine, doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi başkanlıkları kurulabilir.

Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun'daki İç Denetim

(Cumhurbaşkanlığı Makamınca İade edildi)

Kanun No. 5227 Kabul Tarihi : 15.7.2004

Denetim

MADDE 38. - Denetim; kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyet ve işlemlerinde hataların önlenmesine yardımcı olmak, çalışanların ve kuruluşların gelişmesine, yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesine rehberlik etmek amacıyla; hizmetlerin süreç ve sonuçlarını mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre; tarafsız olarak analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek; kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek, elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere duyurmaktır.

Denetimin kapsamı ve türleri

MADDE 39. - Kamu kurum ve kuruluşlarında iç ve dış denetim yapılır. İç denetim; hataların önlenmesi, risk ve zayıflıkların belirlenmesi, iyi uygulama örneklerinin yaygınlaştırılması, yönetim sistemlerinin ve süreçlerinin geliştirilmesi amacıyla yapılan denetimdir.

Dış denetim; kamu kurum ve kuruluşlarının hesap verme sorumluluğu çerçevesinde bütün faaliyet, karar ve işlemlerinin, kurumsal amaç, hedef ve plânlara ve kanunlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesidir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının iç ve dış denetimi; hukuka uygunluk, malî denetim ve performans denetimini kapsar:

a) Hukuka uygunluk denetimi; eylem ve işlemlerin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğunun,

b) Malî denetim; gelir, gider ve mallara ilişkin hesap ve işlemlerin doğruluğunun, malî tabloların tasdikinin ve mali sistemlerin,

c) Performans denetimi; yönetimin bütün kademelerinde gerçekleştirilen faaliyet ve programların plânlanması, uygulanması ve kontrolü aşamalarında ekonomikliğin, verimliliğin ve etkililiğin,

Denetlenmesini ifade eder.

Denetlemeye yetkili kurumlar

MADDE 40.- İç denetim, kamu kurum ve kuruluşlarının kendi yöneticileri veya kurumun üst yöneticisinin görevlendireceği iç denetim elemanları tarafından yapılır.

Merkezî idareye dahil kurum ve kuruluşlarla il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ve mahallî idare birliklerinin dış denetimi kanunla belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Sayıştay tarafından yapılır veya yaptırılır, sorumluların hesap ve işlemleri kesin hükme bağlanır. Bu amaçla Sayıştayın teşkilât yapısı içinde özel ihtisas daireleri oluşturulabileceği gibi, bölge düzeyinde birimler kurulabilir.

Mahallî idareler, bunların bağlı kuruluşları, işletmeleri ile mahallî idare birliklerinin malî işlemler dışında kalan diğer idarî işlemleri; idarenin bütünlüğüne, kalkınma plânı ve stratejilerine, merkezî idare tarafından belirlenen standart, ilke ve politikalara uygunluğu açısından İçişleri Bakanlığı tarafından da 18 inci maddenin ikinci fıkrasına göre kurulacak rehberlik ve denetim birimi marifetiyle denetlenir.

Köyler ile köylerin kendi aralarında kurdukları birlikler, mülkî idare amirleri eliyle denetlenir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının denetimleri konusunda Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan hükümler saklıdır.

Durum

ü İç kontrol İç Denetimi kapsar önermesi yanlıştır. 5018 sayılı kanunla, İç Denetim, iç kontrol sistemi adı verilen bir modelin altına monte edilmeye çalışılmıştır (Madde 55). Bu kurgu, kavram kargaşasına yol açmakta ve İç Denetimi, harcama sonrası kontrol cenderesine mahkum etmektedir (Madde 64/c). İç kontrol ? İç denetim münasebeti hakkında net bir bilgiye sahip kişi bulmak zordur. Hatta, Twinning Contract (Eşleştirme Sözleşmesi) kapsamında yurt dışına giden ekipten bazı üyelerle yapılan görüşmelerde, onların da kafasının karışık olduğu yönünde kanaat hakim olmuştur. Ancak net olan, bu haliyle İç Denetime Tahdit uygulandığıdır.

ü 5018'in İç Denetimi yönetim süreçlerini değerlendiremez. Bahse konu kanunun İç Denetim başlıklı 63'üncü maddesine, 5436 sayılı kanunla yapılan ilavede: ??yönetim ve kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek?? şeklinde hüküm konmuştur. İç kontrol adı verilen sisteme monte edilmiş bir İç Denetimin; yönetim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmesine imkan yoktur. Mümkün olduğunu iddia edenler lütfen Henri FAYOL'u tekrar okusunlar.

ü Kontrol eşittir hakimiyet bir faraziyedir. Diğer bir husus ?kontrol? kelimesinin anlamı üzerindeki mutabakatsızlıktır. Her ne kadar 5018'de, kontrol kelimesinin, hakim olmak ? hakimiyet anlamında kullanıldığı iddia edilse de bu bir varsayımdır ve ancak iddia sahiplerini bağlamaktadır. Kanunun metninde de bu yönde bir hüküm bulunmamaktadır. Türk Dil Kurumu Sözlüğü kontrolün, denetim kelimesi ile eş anlamlı olduğunu beyan etmektedir. Tek fark, kontrolün Fransızca, denetimin de Türkçe olduğudur.

(http://www.tdk.gov.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA)

ü İç Denetim ile Strateji Geliştirme Başkanlıkları farklı yapılardır. Bakanlıklarda, Strateji Geliştirme Başkanlıklarına bağlı olarak kurulan İç Kontrol Daire Başkanlıkları mevcuttur. 5018'in 55'inci maddesi: ?İç kontrol; idarenin amaçlarına, ? idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür. ? demektedir. Bazı bakanlıklar buradaki hükümden hareketle, İç Denetim Birimlerini kurarken, Strateji Geliştirme Başkanlıklarına bağlamışlardır.

ü İç Denetim için 5018 yanlış adrestir. Kamu Yönetimi Temel Kanunu olarak adlandırılan ve son halini 15.07.2004 tarihinde 5227 sayılı kanunla alan, ancak Cumhurbaşkanlığı Makamınca iade edilmesinin ardından beklemeye alınan, Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanunun 38, 39 ve 40'ıncı maddeleri İç Denetim için daha açık ? sarih bir tarif getirmiştir. 5018 sayılı kanunun, İç Denetime yaklaşımının Kamu Yönetimi Reformundan uzak olduğu ortadadır. 5227 sayılı kanunun yürürlükte olmadığı gerçeği karşısında 5018 çerçevesindeki karmaşa ? kafa karışıklığı ne yazık ki devam edecektir. Bazı üniversitelerde, ataması gerçekleşen İç Denetçilere vergi iade fişi kontrolünün yaptırıldığı rivayetleri durumun vahametini ortaya koymaktadır.

ü Bu koşullar altında:

· Bütçe ? mali denetim boyutuna indirgenmiş bir İç Denetim, Türk Kamu Yönetimindeki ideal yerine kavuşamayacak ve maksat hasıl olmayacaktır.

· Denetim ? kontrol ? teftiş özelinde, Kamu Yönetimi Reformuyla başlayan süreç ne yazık ki güdük kalacaktır. Böylelikle köhne yönetim felsefeleri, son kullanma tarihi geçmiş teftiş anlayışları krallıklarını devam ettireceklerdir.

· İç Denetim, bu haliyle ALTERNATİF olma iddiasını kaybedecektir¥

Bu Habere Tepkiniz

Sonraki Haber