'Alakasız' stokçuya buğday, arpa resti!

Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre: Pandemi süreci ve iklim değişikliği kaynaklı rekolte kayıpları, dünyada gıda fiyatlarının yukarı yönlü hareketini tetikliyor. Son iki ayda özellikle buğday, mısır, ayçiçeği ve arpa fiyatlarında yükseliş var.

Ülkeler, pandemi riski nedeniyle iç piyasalarında gıda güvenliğini sağlamak için üretici ülkelerden toplu alım yapıyor. Diğer taraftan, aylardır dünyada gıda talebindeki artışı görenlerin tarımsal emtiaya olan yatırımları ve stokları söz konusu. Türkiye'de de tarımla ilgisi olmayan tekstilci, avukat, doktor gibi kesimlerden de buğday, arpa, mısır stoku yapıldığı biliniyor.

Ayrıca yine düşük faizli kredi imkanından faydalanarak pandemi riskinin yoğun olduğu günlerde kredi çekenlerin de bu parayı stok yaparak değerlendirdiği görüldü. Türkiye de fiyatlar daha fazla yükselmeden; gıda güvenliğini tesis etmek, stokların çözülmesiyle fiyat istikrarını oluşturmak ve hammadde ihtiyacını karşılamak için buğday, mısır ve arpada uygulanan gümrük vergilerini sıfırladı.

Buğday, arpa ve mısır ithalatına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Karar uyarınca, buğday ithalatında yüzde 45, arpada yüzde 35 ve mısır ithalatında yüzde 25 gümrük vergileri 1 Ocak 2021'e kadar yüzde sıfır olarak uygulanacak.

Stokları çözecek

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, bütün dünyanın gıda güvenliğini sağlamak için hareket ettiğini vurgularken, özellikle buğday, mısır, ayçiçeği ve soya konusunda rekolte kaybı endişeleri olduğunu söyledi. Yıldırım, "Türkiye de benzer bir önlem almak istiyor. Ayrıca Türkiye'de şu an bu ürünler hiç ilgisi olmayan insanların elinde. Tarımla ilgisi olmayan iş insanları; tekstilci, avukat, doktor gibi gruplardan bu ürünleri yatırım aracı olarak görenler oldu. İthalat ile ülke içinde bu stokların da çözülmesi amaçlanıyor" diye konuştu.

Türkiye'nin buğdayda kendine yeterli bir ülke olduğunu hatırlatan Yıldırım, "Ancak güçlü ihracata konu olan un ve makarna gibi ürünler için ithalat gerekiyor. Riske atılmak istenmiyor. Tabii bir kısmı da iç piyasa tüketimine sunulacak. Dünyada fiyatlar daha da artmadan ürün tedarik etmek amaçlanıyor. Yem piyasası için de ithalat gerekliliği doğdu" dedi.

1 hamle 3 sonuç

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Süleyman Soylu, Türkiye'nin bu hamle ile üç amacı olduğunu belirterek, bunları gıda güvenliğini sağlamak, fiyat istikrarını oluşturmak ve hammadde ihtiyacını karşılamak olarak sıraladı. Soylu,

"Ülkemizde buğday, mısır alan ciddi bir kesim oluştu. Borsa gibi. Yatırım aracı oldu. Stok yapanlar ürünü piyasa verebilir" dedi.

Fiyat 2 haftada 350 TL arttı

Balıkesir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Erdoğmuş, beyaz et üretimi yapan bir firmanın haftalık alımlarında mısır fiyat artış seyrini paylaştı. Her hafta pazartesi günü alım yapan firma 5 Ekim'de tonunu 1550 liraya aldığı mısırı, 12 Ekim'de 1700 liraya, 19 Ekim'de ise 1900 liraya aldı. Mısırda iki haftada 350 lira artış oldu. Erdoğmuş, "Böyle bir fiyat yükselişi görülmemiştir. Hatta ithalat yetkisinin somut adımı için geç bile kalındı. Türkiye'nin pandemi döneminde tüketiciyi rahatlatmak için sunduğu düşük faizli kredileri alanların bile buğday, mısıra yatırım yaptığı oldu. Bu ithalatın açıklanmasıyla bile bir rahatlama olur. Bir de henüz hayvanlar dışarıda otlatılabiliyor ancak yem ihtiyacı arttıkça sıkıntıyı göreceğiz" dedi.

Ukrayna-Rusya

İthalatı tetikleyen argümanlardan biri de, buğdayda Rusya ve Ukrayna'nın olası ihracat kısıtlamaları. Türk Ukrayna İşadamları Derneği Başkan Vekili Ali Bulut, mevcut dönemde ülkelerin bir ihracat sınırlaması düşünmediğini söyledi. Bulut, "Gümrük vergisinin sıfırlanmasıyla iki ülkenin de ihracatı artacaktır. Bu artış stoklarını etkiler hale gelir, enflasyonda artış olursa durumu gözden geçirebilirler" dedi.