'Fiyatlar daha da artacak'... Dolar 1,31 YTL'ye çıktı
Son aylarda özellikle pirinç fiyatlarındaki dikkat çekici artışın ardından yaşanan tartışmalara toptancılar temkinli yaklaşıyor. Sezon Pirinç'in patronu Mehmet Erdoğan, fiyatlardaki artışın küresel ısınmanın yanı sıra arz-talep dengesinin bozulmasından da kaynaklandığını belirtti.
Birçok ülkede pirinç fiyatlarında yüzde 100'lerin üzerinde artışlar yaşandığını aktaran Erdoğan, Türkiye'de yaşanan artışın ise yüksek olmadığını ve fiyatların önümüzdeki dönemde daha da yükseleceği öngörüsünde bulundu. Gazetecilerle sohbet toplantısında bir araya gelen Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, fiyatlardaki dalgalanmanın yurtiçinden kaynaklanmadığı görüşünde. Gıda sektöründe yaşanan ve yaşanacak olan sıkıntıların dünyanın 20 yıllık gündemine damgasını vuracağını iddia eden Erdoğan, "Çok da karamsar bir tablo çizmek istemiyorum; ama görünen o ki, geleceğin savaşları gıdadan çıkabilir." dedi. Zaman'ın gündeme getirdiği bakliyat ve hububat fiyatlarındaki dikkat çekici artış, tartışılmaya devam ediyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, kurum stoklarında ve piyasada Türkiye tüketimine yeterli miktarda ürün bulunmasına rağmen, pirinç fiyatlarının yüzde 100'lere yakın oranda artmasını eleştirmişti. Kemaloğlu, fiyatların tüketiciye gereğinden fazla yansıtılmasını önlemek için stoklardaki pirincin satışa açılması yanında ithalat için de çalışma başlatıldığını açıklamıştı.
Dolar 1,31 YTL'ye çıktı
Petrol fiyatlarının yeniden rekor seviyelere tırmanması ve şirket kârlarındaki karamsar tablo, ABD borsalarını düşürünce diğer borsalar da olumsuz etkilendi.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası yüzde 1,87 kayıpla 42 bin 96 puana gerilerken, dolar 1,31 YTL'nin üzerine çıktı. Bir döviz işlemcisi, "Avrupa ve ABD borsaları kayıplarını artırdı, Japon Yeni'nde aşağı yönlü hareket oluştu ve bu da gelişmekte olan piyasalara satış getirdi; en çok etkilenen YTL ve rand oldu. Cari açığın yüksek olması ve siyasi risk, YTL'nin kaybının daha fazla olmasına neden oluyor." dedi. Bu arada BDDK'nın düzenlediği anket sonuçlarına göre, bankacılar faiz ve döviz kurlarında artış bekliyor.
Kültür Başkenti olmanın bedeli akaryakıta zam
Petrolün dünya piyasalarında rekor fiyata yükselmesiyle birlikte cep yakan akaryakıta ilginç bir zam daha geliyor. 2010'da İstanbul'un Kültür Başkenti olması sebebiyle yapılacak organizasyon ve yatırımların giderleri için benzinin litresi 1,5, motorinin litresi ise 1 yeni kuruş artırılıyor.
Akaryakıt üzerinden yapılan bu ödeme üç yıl boyunca sürecek. Kültür Başkenti İstanbul için kurulan fonda 2010 yılı itibarıyla 720 milyon YTL toplanması hedefleniyor. Amme alacaklarının tahsiline ilişkin kanun tasarısında yer alan düzenleme önceki gece TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. 25 maddeli tasarının Meclis'ten geçmesi halinde akaryakıta 'kültür zammı' yürürlüğe girecek.
Ağır vergi yükü bulunan akaryakıta bir zam da İstanbul Avrupa Kültür Başkenti projesi için geliyor. Organizasyona kaynak oluşturmak için litre başına benzinde 1,5, motorinde 1 yeni kuruş pay alınacak. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı, önceki gün Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. 25 maddeli tasarıda 2010 İstanbul'un Kültür Başkenti organizasyonunu yapacak olan ajansa gelir sağlamak için düzenleme yapıldı. Tasarı kanunlaşırsa, ajansa yapılacak yardımlar ile sponsorluk harcamalarının tamamı vergiden düşülecek. Ayrıca, organizasyon kapsamında yapılacak harcamalara kaynak sağlamak amacıyla bir fon oluşturulacak. Fonun gelirleri, benzine litre başına 1,5 yeni kuruş, motorin türlerine de litre başına 1 yeni kuruş zam yapılacak. Üç yıl boyunca sürecek uygulamadan fona 720 milyon yeni lira kaynak sağlanması öngörülüyor. Fonun gelirleri, Kurumlar Vergisi kapsamı dışında tutulacak. Toplanacak gelirlerin öngörülen harcamaları karşılamaması durumunda Maliye Bakanlığı'nın 2008 bütçesinden 250 milyon yeni liraya kadar ödenek aktarılabilecek. Bu kaynak aktarımında Maliye Bakanı yetkili olacak. Tasarıya eklenen başka bir önerge ile vergi borcu sebebiyle yurtdışına çıkış yasağı sınırı 100 bin yeni lira olarak belirlendi. Bakanlar Kurulu bu tutarı 10 katına kadar çıkarabilecek ya da yarısına kadar indirebilecek. Tasarı ile ayrıca asgari geçim indiriminden teşvikli illerde çalışanların da faydalanmasının da yolu açıldı. Vergi iadesinin yerini alan asgari geçim indirimi için daha önce yapılan düzenlemenin, teşvikli illerde çalışanları kapsamadığı ortaya çıkmıştı. Kabul edilen düzenleme ile teşvikli illerde de asgari geçim indirimi ödenecek.
Tasarıda kabul edilen bir başka madde ile vergide elektronik uygulamaların Maliye Bakanlığı'ndan alınarak özel bir şirkete aktarılması düzenlendi. Uygulamayı TOBB'un devralacağı açıklandı. Düzenlemeye göre Maliye Bakanlığı, şu işlemlerin özel hukuk tüzel kişiliğini haiz bir şirkete aktarma mecburiyeti getirebilecek: "Elektronik defter, belge ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, elektronik ortamda tutulmasına ve düzenlenmesine izin verilen defter ve belgelerde yer alması gereken bilgileri internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında Maliye Bakanlığı'na ve bakanlığın gözetim ve denetimine işlemleri." Kanunun vergi mahremiyetine ilişkin hükümleri, bu kapsamda kurulan şirketin ortak, yönetici ve çalışanları hakkında da uygulanacak. Düzenlemeye ilişkin bilgi veren Gelir İdaresi Başkanı Mehmet Akif Ulusoy, elektronik işlemler için Merkezi Kayıt Kuruluşu ya da Takasbank gibi bir yapının kurulmasının amaçlandığını söyledi. Ulusoy, şirket için TOBB ile görüşüldüğünü ve anlaşma sağlandığını ifade etti.
Kültürle anılacak
2010 Kültür Başkenti unvanına, Almanya'nın Essen, Macaristan'ın Peç kentiyle birlikte İstanbul layık görüldü. Bu unvanla birlikte İstanbul'un tanıtımı sağlanacak ve şehir dünyada sanatla anılacak. Kentsel dönüşüm, çevresel ve sosyal anlamda kalıcı kazanımlar elde edilirken, kültür varlıklarının korunup sergileneceği yeni müzeler kurulacak, tarihî binalar restore edilecek.
Gürhan Savgı