AYM'den memurlarla ilgili iki kritik karar

Anayasa Mahkemesinin 2018/21298 başvuru numaralı ve 16/11/2023 karar tarihli kararı:

Başvuru, kamu görevlisi başvurucunun katıldığı bir toplantıda attığı slogan sebebiyle disiplin cezasıyla cezalandırılması ve kişinin ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasıyla yapılmıştır.

Büro Emekçileri Sendikası üyesi olan ve İş ve Meslek Danışmanı olarak görev yapan başvurucu, KESK sendikasının çağrısı üzerine terör eylemleri sebebiyle sokağa çıkma yasağına karşı yıllık izinli olduğu dönemde basın açıklamasına katılarak "Katil IŞİD, İş Birlikçi AKP" şeklinde slogan atmış ve attırmış "Faşizme Karşı Omuz Omuza" "Zafer Direnen Halkların Olacaktır" ve "Gün Gelecek, Devran Dönecek AKP Halka Hesap Verecek" sloganlarına eşlik etmiştir.

Başvurucu bu nedenlerle 657 sayılı Kanunun 125 inci maddesinde yer alan "Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunduğu" iddiasıyla disiplin cezalarından kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına çarptırılmıştır.

AYM kararında,

-Kişi her ne kadar yıllık izinde olsa da sendika ve kamu görevlisi ilişkisi bağlamında konu ele alınmış ve kişinin kamu görevlisi sıfatıyla sloganı attığına,

-Devlet memurları ifade özgürlüğüne sahip olsa da görüşlerini tarafsız şekilde ve siyasette bağımsız şekilde açıklaması gerektiğine,

-İlgilinin söylemlerinin propaganda düzeyinde olduğu, görüşlerinin basın yoluyla yayılabileceği, eyleminin spontane gelişen bir eylem olmadığına,

-Diğer taraftan kişinin ünvanı gereği (İMD) işverenlere, iş arayanlara ve öğrencilere karşı nesnel davranması gerektiği ancak bunlar üzerinde tek taraflı, uygunsuz ve şiddetli etkiler yaratmaya elverişli fikirleri empoze etmeye açık olduğuna,

-İlgilinin disiplin cezalarından kaçınma yükümlülüğünü yerine getirmediği ve uygulanan disiplin cezasının zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık geldiği ve cezanın orantısız olmadığına,

-İfade özgürlüğüne yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olduğu ve Anayasanın "Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti" başlıklı 26. maddesinin ihlal edilmediğine,

-Bu sebeplerle ifade özgürlüğüne ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna ve Anayasanın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edilmediğine karar vermiştir.

Kararın linki için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/02/20240220-7.pdf

Anayasa Mahkemesinin 2018/24902 başvuru numaralı ve 16/11/2023 karar tarihli kararı:

Bir diğer başvuru ise Büro Emekçileri Sendikası üyesi ve İŞKUR'da İstihdam Uzmanı olan ilgilinin katıldığı gösteri yürüyüşünde kolluk görevlilerinin dağılma çağrısına uymaması ve mukavemet göstermesi sebebiyle gözaltına alınması sonucunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 inci maddesinde yer verilen, "Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışlarda bulunmak" kapsamında aldığı uyarma disiplin cezasına ilişkindir.

AYM Kararında,

-Kamu görevlilerinin bazı ayrıcalık ve avantajlara sahip olmasının yanında birtakım külfet ve sorumluluklara da katlanmasının gerektiği,

-Gösteri yürüyüşlerinin kamu görevlilerinin özellikle ücret, maaş vb. konularda olması durumunda, kamu görevlilerinin katıldığı yürüyüşlerde daha otoriter ve tahammülsüz tavırlar takınabileceği ve bu hallerde idarenin memur vakarına uygun hareket etme ölçütünü somut olayın şartlarına uygun şekilde daha esnek değerlendirmesi gerektiğine,
-İlgilinin polis kalkanına kısa süreli temas ettiğinden kolluk görevlilerine karşı hasmane bir tavır takınmadığına,

-İlgilinin gösteri yürüyüşü sırasında kamu görevlisi sıfatıyla hareket etmediğine ve olayın kamu görevini de etkilemediğine,

-İlgilinin disiplin cezasına çarptırılmasının zorunlu toplumsal bir ihtiyaca karşılık gelmediğine ve bu durumun yeterli bir gerekçeyle idare tarafından ortaya konulamadığına ve bu müdahalenin başvurucunun toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı üzerinde caydırıcı bir etki oluşturduğuna ve orantılı olmadığına,

-Başvurucunun, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.

Kararın linki için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/02/20240220-8.pdf