TBMM, engellilerin sorunlarını araştıracak
TBMM Genel Kurulunda, engelli bireylerin toplumsal hayata katılmalarının güçlendirilmesi, karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi ve bu sorunlara kalıcı çözümler üretilmesi için Meclis Araştırma Komisyonu kuruldu.
Genel Kurulda kabul edilen Danışma Kurulu önerisiyle, siyasi partilerin engelli bireylerin toplumsal hayata katılmalarının güçlendirilmesi, karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi ve bu sorunlara kalıcı çözümler üretilmesi için Meclis Araştırması açılmasına yönelik önergeler birleştirilerek görüşüldü.
Önergelerin ön görüşmesinde söz alan Yeni Yol Partisi İstanbul Milletvekili Elif Esen, engelli bakanlığının kurulması gerektiğini söyledi. Esen, "Böylece nüfusumuzun ciddi bir kısmını doğrudan ve dolaylı etkileyen bir konuda gerçekçi çözümler üretebiliriz." dedi.
Engelliler Hakkındaki Kanun'da 7 yıl içinde yapılması öngörülen düzenlemelerin yıllardır ertelendiğini belirten Esen, bu konuyla ilgili Meclis araştırması talep ettiklerini ifade etti.
Esen, şöyle konuştu:
"Bu sorunları, günübirlik çözümlerle değil köklü politikalarla ele almak zorundayız. Engelli bireylere yönelik tüm hizmetlerin tek bir çatı altında toplanması, kamu kurumları arasında dağılmış olan görevlerin bütüncül bir stratejiyle yönetilmesi gerekmektir. Bu nedenle engelliler bakanlığının kurulmasını da içeren yapısal dönüşüm zaruri bir ihtiyaç ve tam zamanıdır."
İYİ Parti Manisa Milletvekili Şenol Sunat, Türkiye'de engelli bireylerin eğitime erişim hakkının anayasal güvence altında olduğunu ancak bu güvencenin sahada sadece kağıt üzerinde kaldığını söyledi. Sistemin hem engelli bireyleri hem de onları eğitecek öğretmenleri yalnız bıraktığını öne süren Sunat, "Her engelli birey aynı değildir. Otizmli bir çocuğun ihtiyacıyla bedensel engelli öğrencinin ya da işitsel engelli bir bireyin ihtiyaçları aynı değildir. Biz ne yapıyoruz? Farklı tanıları, ihtiyaçları aynı çuvala doldurup herkese aynı çözümleri sunmaya çalışıyoruz. Devlet okullarında işitme engelli çocuklar için altyapı yok. İşaret dili bilen öğretmen yok. Görme engelli çocuk için materyal yok. Otizmli çocuk için sabırla yaklaşacak özel eğitim almış öğretmen yok." sözlerini sarf etti.
Sunat, engelli çocukların eğitim hakkını, ailelerin bakım yükünü, istihdam ve erişim sorununu, ayrımcılık ve şiddetle mücadeleyi kurumsal zemine oturtacak engelliler bakanlığı üzerinde çalışma yapılması gerektiğini söyledi.
- "Kota sisteminin etkinliğinin artırılması önem arz etmekte"
MHP Çankırı Milletvekili Pelin Yılık, MHP olarak engelli bireyleri, toplumun asli ve ayrılmaz bir parçası olarak gördüklerini, onların yaşam kalitesini yükseltecek politikaların bir devlet politikası haline gelmesini desteklediklerini söyledi.
Engelli bireylerin günlük hayatta istihdamdan eğitime, ulaşımdan sosyal hizmetlere kadar birçok alanda ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğunu ifade eden Yılık, "Ne yazık ki bazıları için eğitim hakkı yalnızca yasalarda kalmakta, bazıları için kaldırımlar, merdivenler, toplu taşıma araçları gerçek birer engel haline gelmektedir." dedi.
Türkiye'de çalışabilir durumda olan engelli nüfusun önemli bir kısmının iş gücüne dahil olmadığını dile getiren Yılık, istihdam edilenlerin de çalışma hayatında önemli sorunlarla karşı karşıya olduğunu kaydetti.
Yılık, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Bu sorunlardan başlıcaları, iş yerindeki fiziki engeller, engelli çalışanlara yönelik tutum ve ön yargılar, vasıfsız işlerde düşük ücretlerle çalışmak zorunda kalmak, ayrımcılığa maruz kalmak ve terfi imkanlarının yokluğudur. Engelli bireylerimiz için uygulanan kota sisteminin etkinliğinin artırılması, korumalı iş yeri modellerinin yaygınlaştırılması ve kamuda engelli memur atamalarının sürdürülebilir bir şekilde yapılması büyük önem arz etmektedir."
DEM Parti Hakkari Milletvekili Onur Düşünmez, engellilere bakış açısının hak temelli değil yardım temelli olduğunu öne sürdü. Düşünmez, acıma ve merhamet üzerine kurgulanan bu bakış açısının sorunları hak temelinde çözmek yerine yardıma indirgediğini belirtti. Düşünmez, "Engellilerin tüm sorunlarının temeli onlara karşı yapılan ayrımcılığa dayalı bakış açısıdır. Engelliler, eşit yurttaş olarak görülmediği, onlara ve ailelerine karşı dışlayıcı, ayrımcı bir yaklaşım sergilendiği sürece yaşadıkları sorunlar artarak devam edecektir." diye konuştu.
- "Engellilere karşı herhangi bir ayrımcılık söz konusu olmamalı"
CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, Türkiye'de engellilerle ilgili en önemli sorunun, engellilerin sayısı, yaşları, engel nedeni gibi konulara ilişkin güncel bir veri tabanı bulunmaması olduğunu söyledi.
Engellilere ilişkin önemli düzenlemelerin hayata geçirilmesine karşın uygulamada yetersiz kalındığını ifade eden Pala, "Türkiye'nin kabul ettiği sözleşmelere göre engellerin kendi seçimlerini yapma özgürlüklerinin olması gerekiyor. Engellilere karşı herhangi bir ayrımcılık söz konusu olmamalı ve engellilerin topluma tam katılımlarının sağlanabileceği bir düzenin hayata geçirilmesi gerekiyor. Engelli yurttaşların, insan hakları bağlamında onurlu ve özerkliğini koruyacak şekilde ihtiyaçlarının mutlaka karşılanması gerekir." dedi.
Pala, sağlık çalışanları arasında engellilere ilişkin hizmet sunumuna özgü bilgi eksikliğinin, bazı sorumsuz tutumlar ve ayrımcı uygulamalar olduğunu, fiziksel açıdan erişilemeyen sağlık tesislerinin bulunduğunun altını çizdi.
Engellilerin, karar verme mekanizmalarına katılımlarının sağlanmamasından rahatsız olduğunu belirten Pala, "Eğer ülkede toplumun yaklaşık yüzde 10'unun engelli olduğundan söz ediyorsak, yerel düzeyde de merkezi düzeyde de bu ülkedeki karar verme mekanizmalarına engellilerin mutlaka katılımını sağlamamız gerekir." diye konuştu.
- "Birden fazla engeli taşıyan, biricik hizmet görmesi gereken gruplar oluşuyor"
AK Parti Düzce Milletvekili Ayşe Keşir, engelliler için hem merkezi hükümet hem yerel yönetimlerin politikaları ve uygulamalarının eşgüdümlü olmanın son derece önemli olduğunu belirtti.
Engelliler için AK Parti dönemlerinde önemli düzenlemelerin hayata geçirildiğini anlatan Keşir, "En önemli dönüm noktası 2005 yılında çıkardığımız Engelliler Kanunu'dur. Bu kanun beraberinde yönetmelikler, imza koyduğumuz uluslararası sözleşmelerle birlikte yaklaşık 1500 maddelik bir engelli külliyatımız var. Bunu asla yok sayamayız." ifadelerini kullandı.
Engellilerin taleplerini gördüklerini vurgulayan Keşir, şunları kaydetti:
"Zaman ve ihtiyaçlar değişiyor. Önceden çıkardığımız kanun ve mevzuatta engellilik üzerinde yaptığımız pek çok iyileştirme var. Ama artık şunu görmekteyiz, farklı engel grupları var. Birden fazla engeli taşıyan, biricik hizmet görmesi gereken gruplar oluşuyor. Onun için biraz daha tematik programlara ihtiyaç var. Bu, sosyal paydaşları çok geniş bir konu ve sadece kamuya tek başına yüklenebilecek bir konu değil. Paydaşların içinde sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler var. Hepsinin üzerine düşen farklı farklı görevler var ve ciddi bir eşgüdümlü çalışmayı gerektiriyor. Bu komisyonun, farklı engel grupları ya da birden fazla engeli olan bireyler gibi yeni ihtiyaçlar ve yeni tanımlar açısından son derece faydalı olacağını düşünüyorum."
- Tüm siyasi partiler olumlu oy kullandı.
Görüşmelerin ardından engelli bireylerin toplumsal hayata katılmalarının güçlendirilmesi, karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi ve bu sorunlara kalıcı çözümler üretilmesi Meclis Araştırma Komisyonu kurulması kabul edildi. Oylamada, tüm siyasi partiler olumlu oy kullandı.
22 üyeden oluşacak komisyonun çalışma süresi 3 ay olacak ve gerektiğinde Ankara dışında da çalışabilecek. Komisyonun üyeleri daha sonra belirlenecek.
Öte yandan, bedensel engelli Yiğithan Kalfa, babası Murat Kalfa ve AK Parti Trabzon Milletvekili Vehbi Koç ile araştırma komisyonun kurulması için Genel Kurulda yapılan görüşmeleri bir süre izleyici locasından takip etti.