Eğitim-Sen'in kapatılma davası AB raporuna girdi

Avrupa Birliği Komisyonu, 2005 Türkiye İlerleme Raporu ve Katılım Ortaklık Belgesi'ni (KOB) yarın açıklayacak. Her yıl yenilenen belgede reformların yavaşladığından yakınılıyor.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun her yıl hazırladığı, 149 sayfadan oluşan 2005 Türkiye İlerleme Raporu ve üçüncüsü yayınlanacak olan Katılım Ortaklık Belgesi (KOB) yarın açıklanıyor. 25 AB komiserinin özel kalem müdürleri tarafından son şekli verilen, bir anlamda Türkiye'nin fotoğrafını çeken İlerleme Raporu'nda geçen yıla nazaran reformların yavaşladığı ve Türkiye resminin hala bulanık olduğu belirtiliyor. İlerleme Raporu'nun ifade özgürlüğü bölümünde yazar Orhan Pamuk'a açılan dava ve Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'e verilen ceza 'eksi puan' olarak yer alırken, TCK'daki basınla ilgili hükümlerden duyulan hoşnutsuzluk "değişikliğin yerinde olacağı" şeklinde ifade edildi. Linç girişimleri, bayrak yakma olayı, karikatüristlere verilen ceza, Kadınlar Günü'nde polisin tavrı ve Eğitim-Sen'in kapatılması gibi konular da metinde yer alan diğer olumsuzluklar. Raporda ayrıca, Vakıflar Yasası, dini azınlık ve kadın hakları konularında Türkiye'nin ilerleme sağlaması isteniyor. "Olumlu gelişmeler" olarak ise Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerini uygulamak konusundaki çabası ve Türkiye'nin artık bir piyasa ekonomisi olarak tanımlanabileceği ifadeleri yer alıyor. Rapordaki bazı bölümler şöyle:

DİNİ ÖZGÜRLÜKLER

Alevilerin Diyanet İşleri Başkanlığı'nda temsil edilmemelerine vurgu yapılan İlerleme Raporu'nda, Ruhban Okulu'nun hala açılmaması, vakıflar sorunu ve gayri müslümlere yönelik kısıtlamalar sıralanıyor. Katılım Ortaklık Belgesi'nde ilk kez Türkiye'de yaşayan azınlıkların emlak haklarına yönelik olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 1'inci protokolü uyarınca hakların sağlanması veya tazminat öngörülmesi gerektiği vurgulanıyor.

KIBRIS

"Ek Protokol Kıbrıs'ı da içine alacak şekilde uygulanmalı" denilen raporda "Kıbrıs bandıralı gemilerin limanlara girişi, malların serbest dolaşımına ilişkin uygulanan kısıtlamalar kaldırılmalı. Türk ulusal havayolunun, Kıbrıs Havayolları ve diğer Kıbrıs ulaştırma şirketlerine uyguladığı kısıtlamaya ilişkin hiçbir gelişme kaydedilmedi. Ayrıca Türk-Kıbrıs sivil havacılık yetkilileri arasında iletişim de sağlanamadı" görüşüne yer verildi.

İNSAN HAKLARI

İşkenceye 'sıfır hoşgörü politikası'nın sürdürülmesi gerektiği vurgulanan raporda, "İnsan hakları davalarını izleme amaçlı bir sistem oluşturulmalı. İnsan Hakları ve Temel Hakların Korunması Avrupa Sözleşmesi imzalanmalı. AİHM'nin ilgili kararlarıyla uyumlu bir şekilde yeniden yargılamaya yönelik düzenlemeler uygulanmalı. Kamu yetkilileri tarafından yapılan ayrımcılığın önüne geçilmesiyle ilgili 12. Protokol imzalanmalı" deniliyor.

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ

Türkiye'de yargının reformlara direndiği bunun da reformlara ciddi gölge düşürdüğü ifade ediliyor. Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 'Türklüğü aşağılama' başlıklı 301. ve 'Temel milli yararlara karşı hakaret'i içeren 305. maddelerini eleştiren İlerleme raporunda bu maddelerde değişiklik yapılması talep ediliyor.

VAKIFLAR YASASI

Türkiye'nin hazırlamakta olduğu 'vakıflar yasası'nda azınlık mallarının geri iadesinin öngörülmesiyle beraber 3. kişileri satılan malların akıbetinin sorun olduğu ifade ediliyor. Dini azınlıklar konusunda Türkiye'nin attığı adımları "son derece sınırlı" olarak nitelendiren İlerleme Raporu ve KOB'da yer alan bu ifadelerin orta vadede (3- 5 yıl) gayri müslüm azınlıkların Türkiye'den tazminat istemeleri için hukuki zemin oluşturduğuna dikkat çekiliyor.

ANADİLDE EĞİTİM

"Türkçe dışındaki dillerin öğretilmesini desteklemek amacıyla uygun önlemler alınmalı. Türkçe dışındaki TV ve radyo yayınlarına erişim sağlanmalı. Özellikle yerel ve bölgesel yayıncıların önündeki engeller kaldırılmalı" denilen raporda AB, Avrupa Konseyi tarafından gündeme getirilen "devlet okullarında Türkçe dışında ana dilde eğitim verilmesini engelleyen Anayasa'nın 42. maddesinin gözden geçirilmesi" talebine de yer verildi.

TERÖR VE PKK

Güneydoğu'daki terör olaylarının sorumlusu olarak PKK gösterildi. AB Komisyonu, AB'nin 'terör listesi'nde yer alan PKK'nın kınanacağının altını çizdi. Raporda ayrıca Abdullah Öcalan davasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin aldığı karara Türkiye'nin nasıl uyacağı konusunda belirsizliğin sürdüğü belirtiliyor.

ASKER-SİVİL İLİŞKİSİ

Milli Güvenlik Kurulu tanımının 'yorumlamaya bağlı olarak tüm politika alanlarını kapsayabileceği ve askere geniş manevra alanı tanıdığı' görüşüne yer verilen raporda, "Sivillerin askerler üzerindeki kontrolünün, AB üyelerindeki uygulamalara uygun hale getirm esine devam edilmeli. Savunma politikalarıyla buna bağlı harcamalara tam Meclis denetimi getirilmeli. Askeri mahkemelerin sivilleri yargılamasına olanak sağlayan yetkiler kaldırılmalı" deniliyor.

ERMENİ SORUNU

AB, İlerleme raporunda 'soykırım' kelimesini kullanmamaya özen gösterdi. Türkiye ve Ermenistan ilişkilerine bir paragrafla değinilen İlerleme raporunda, "Soykırım" ın yerine "1915'te yaşanan trajik olaylar" tanımlaması yapıldı. Başbakan Erdoğan'ın 1915'teki hadiselerin bağımsız uzmanlarca ele alınması teklifi ile Ermenistan Devlet Başkanı Robert Koçaryan'ın bir komisyon kurulması teklifine yer verildi.

SEÇİM BARAJI

'Siyasi Partiler Kanunu'ndaki olumlu değişikliklere rağmen yüzde 10'luk seçim barajı, halkın bir bölümünün iradesinin TBMM'ye yansımasını engellediği" görüşüne yer veriliyor.

EKONOMİ İYİ YOLDA

Kopenhag siyasi kriterlerinin yerine getirilmesi için gösterilen çabanın da yer aldığı İlerleme Raporu'nda olumlu gelişmeler bölümünde Türkiye'nin ekonomisine yer veriliyor. Üyelik koşullarından biri olan ve daha önceki İlerleme raporlarında yer verilmeyen, "Türkiye'nin işleyen bir pazar ekonomisi olarak değerlendirilebileceği" ifadesi raporda yer alıyor.