%1- %39 Arasında Özürlü Olanlar Devlet Memuru Olabilir Mi?
%1- %39 Arasında Özürlü Olanlar Devlet Memuru Olabilir Mi?
Vücudun bazı organlarında görülen sakatlıkların yüzde 40 sınırına ulaşmaması halinde memur olunup olunmayacağı yönünde nadiren de olsa sitemize daha önce bazı sorular gelmişti. Diğer taraftan bu konu, emeklilik hayatına ilişkin görüş ve açıklamalarını ilgi ile okuduğumuz Akşam Gazetesi yazarı Ali Tezel tarafından ele alınmıştır. Sayın Tezel, köşe yazasında, biri %40 oranında özürlü olanların girdiği durum, diğeri ise hiç bir vücut azasında herhangi bir özrün bulunmadığı tam sağlamlık durumu olmak üzere temel olarak iki durumun bulunduğunu belirtmiş ve %1- ile %39 oranında bir rapor alan kişilerin devlet memuru olamayacağını belirtmiştir. Sitemize gelen çok sayıda mail nedeniyle haberdar olduğumuz bu yazı hakkında, memurlar.NET olarak bazı açıklamalarda bulunmanın yararlı olacağını düşünüyoruz. Öncelikle şu tespiti yapmak gerekmektedir: Yazının, üzerine bina edildiği temel görüş yanlıştır. Zira, 657 sayılı Kanunun konuya ilişkin maddesi sadece "görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamayı" memurluk için gerekli bir şart saymaktadır. Madde de, yüzde yüz sağlamlık istenmemektedir. Zaten bugüne kadar yapılan memur yerleştirmelerinde de, hiçbir memurun ataması, sakatlık oranı %1- %39 arasında olduğu gerekçesiyle engellenmemiştir. Hatta Maliye Bakanlığında belirli oranlarda sakat Denetmen unvanlı memurlara dahi rastlanmaktadır. Konuya ilişkin ayrıntılı açıklama için tıklayın.
SAYIN ALİ TEZEL'İN AKŞAM GAZETESİNDEKİ YAZISI
Akşam Gazetesinde 08.12.2003 tarihinde çıkan Ali TEZEL imzalı yazıda sakat memur ve işçilerin çalışma durumlarıyla ilgili bir değerlendirme yapılmıştır. Yazının memurlara ilişkin kısmı aşağıdaki şekildedir:
"Dünya Özürlüler Günü geçen hafta içinde kutlandı ama sadece bir kısmı için bu kutlama olarak algılandı bir kısmı için ise tragedya.... Personel Kanunları veya mevzuatı gereğince kamuya işçi veya memur olarak girecekseniz iki durumdan birine girmek zorundasınız. Kamu Hastaneleri Sağlık Kurullar'ına başvurup kendinizi muayene ettirdikten sonra ya sağlam raporu alacaksınız ya da özürlü. Buraya kadar her şey normal gibi görünüyor ama işin içine girince öyle değil. Mevzuata göre kullanmaktan hoşlanmasam bile kanuni tabiriyle %40 ve daha fazla oranda sakat olanlar, sakat (özürlü) kadrosu ile işe girebiliyorlar. Ancak, oran %1 ile %39 arasında ise yandınız gitti.
Ne sağlamsınız ne de sakat (özürlü)
Ülkemizde uygulanan mevzuat gereğince siz ne SAĞLAM ne de ÖZÜRLÜ olarak kabul edilmiyorsunuz. Peki %1-39 arasında rapora sahip olanlar kamuda işe giremezler mi el cevap HAYIR.
Özel sektörde iş bulabilirler mi HAYIR.
Bu durumda iseniz yok kabul ediliyorsunuz, hiç yaşamıyor, ihtiyaçları yok sayılıyorsunuz.
Şimdi TBMM komisyonlarına gelmeyi bekleyen Özürlüler ile ilgili kanunda bu durum hala çözülebilmiş değil.
Olayı mevzuat açısından inceleyecek olursak; Sakatların Kamuda Memur Olabilme Şartı
1-Sağlam olacaksınız
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kimlerin memur olabileceklerini 48. maddesinde düzenlemiştir. Aşağıdaki ibareden de görüleceği üzere maddenin, (A) bendinin 7. alt bendine göre Hastane Sağlık Kurullarından SAĞLAM raporu almak gerekmektedir.
'7. 53 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydı ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak.'
2-Sakat (Özürlü) olacaksınız
Ayrıca, 657 Sayılı Kanunu'nun 53. maddesi de kanuni tabiri ile sakatların da belirli oranda memur olarak işe alınmasını öngörmüştür. Düzenlemeye göre; '...Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında özürlü çalıştırmak zorundadır. % 3 ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (taşra teşkilatı dahil) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.'
Kimlerin sakat kadrosuna memur olarak gireceği de 27.07.1983 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan, SAKATLARIN DEVLET MEMURLUĞUNA ALINMA ŞARTLARI İLE HANGİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILACAKLARI HAKKINDA YÖNETMELİK'te belirtilmiştir.
Yönetmeliğin, 2. maddesine göre aşağıdaki gibi belirtilmiş ve sakatlık oranının en az %40 olması gerektiğini belirlemiştir.
'...Sürekli olarak çalışma gücünden en az %40 oranında yoksun olduğunu, Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte belirlenen sağlık kuruluşlarınca verilecek resmi sağlık kurulu raporu ile belgeleyenler bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanırlar.'
3-Arada kalırsanız yandınız
Sağlık Kurulu raporuna göre çalışma gücü kayıp oranınız %1 ile %39 arasında kalırsa memur olamazsınız."
MEMURLAR.NET'İN AÇIKLAMALARI
(1) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48/A-7 bendinde; "53 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydı ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak." hükmü, (2) Sakatların Devlet Memurluğuna Alınmalarını düzenleyen 53'üncü maddesinde ise; "Sakatların Devlet Memurluğuna alınma şartları ile hangi işlerde çalıştırılacakları, Maliye, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir. Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında özürlü çalıştırmak zorundadır. % 3 ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (taşra teşkilatı dahil) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır." hükmüne yer verilmiştir.
(3) Sakatların Devlet Memurluğuna Alınma Şartları İle Hangi İşlerde Çalıştırılacakları Hakkında Yönetmeliğin Kapsamını düzenleyen 2'nci maddesinde;"Sürekli olarak çalışma gücünden en az % 40 oranında yoksun olduğunu, Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte belirlenen sağlık kuruluşlarınca verilecek resmi sağlık kurulu raporu ile belgeleyenler bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanırlar." hükmü, (4) Tanım başlıklı 3'üncü maddesinde ise; "Bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerinden 2 nci maddede belirtilen oranda yoksun olduğunu resmi sağlık kurulu raporu ile belgeleyenlere sakat denir."hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümler çerçevesinde, sürekli olarak çalışma gücünden en az % 40 oranında veya daha fazla oranda yoksun olanlar memuriyet kadrolarına ancak sakatlar için yapılacak sınav sonucuna göre ve bunlar için ayrılan kontenjan kadar girebilirler.
Bu durumda Sürekli olarak çalışma gücünden en az % 39 ve aşağı oranda yoksun olanlar memur olamazlar mı ? Hiçbir kanun maddesinde veya diğer mevzuatta bu durumda olanların memur olamayacaklarına dair bir hüküm bulunmamaktadır. Yani bunların memur olmalarına hiçbir engel yoktur. Uygulamada da durum bu şekildedir. Bu durumu somutlaştırmak gerekirse; KPSS(B gurubu kadrolar için) sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan memur yerleştirilmesinde yerleştirilmesi yapılan hiçbir memurun atamasına sakatlık oranı %1- %39 arasında olduğu gerekçesiyle engellenmemiştir. Hatta Maliye Bakanlığında belirli oranlarda sakat Denetmen unvanlı memurlara dahi rastlanmaktadır.
Uygulamada bu durumun istisnalarına rastlanmaktadır. Temsil özelliği bulunan mesleklerde %1 oranında sakat olsanız dahi çalışamazsınız. Bunlar arasında müfettişlik ve Kaymakamlık görevleri yer almaktadır.
Özetleyecek olursak, %1 ile %29 arasında bir sakatlığa sahip kişilerin devlet memuru olamayacağı yönündeki görüş yanlış ve uygulamada zaten bu tersi yönündedir.