Yurtdışındaki Türk inşaat işçilerine 'istisnai' emeklilik

OKAN GÜRAY BÜLBÜL

SORU: Suudi Arabistan'da inşaat mühendisi olarak çalışmaktayım. Suudi Arabistan ile Türkiye arasında sosyal güvenlik anlaşması olmadığı için sigortamız yatırılmıyor şirketler tarafından. Sigortamı "İsteğe Bağlı Sigortalılık" adı altında kendim yatırabilir miyim? Yurtdışında çalışmam buna engel teşkil eder mi? Ne yapabilirim? (Hayrani Akyiğit)

CEVAP: Türkiye ile Suudi Arabistan arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmuyor. Ancak Türk müteahhitlik firmalarınca yurtdışına götürülen işçiler için Türkiye'de kısa vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına prim yatırılmaktadır. Yani bu durumdaki kişilerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler Türkiye'de sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler. Bunun yanında bu kişiler isteğe bağlı sigortalı olarak emekli de olabilirler. Bu durumdaki kişilere tanınan istisnai düzenlemeyle, ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4/a'lı olarak değerlendirilir. Yani normalde 4/b'li olması gereken isteğe bağlı sigortalılardan farklı olarak bu kişiler 7.200 prim günüyle emekli olabilirler. Fiili çalışmaya dayanmayan sahte sigortalılık yerine isteğe bağlı sigortalılığı tercih etmeniz yerinde olacaktır.

Ayrı eve taşınıp, teste girin

SORU: 25 yaşındayım. Gelir testi yaptırdım ancak hala öğrenciyim ve devlete borçlu çıktım. Çalışmadığım zaman borç artıyormuş. Ben artık babamın sigortasından yararlanamıyorum muyum? Ameliyat olmam gerekiyor ve güvencem yok. Sigortalı olursam ameliyat masrafı makule iniyor ya da devlet karşılıyormuş. Ne yapmam gerekiyor? (Eray Saltuk)

CEVAP: Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu erkek çocukları yükseköğrenime devam etseler bile 25 yaşını geçmeleri halinde gelir testi yaptırarak belirlenen prim miktarını ödemek durumundadırlar. Aksi taktirde sağlık hizmetlerinden yararlanamazlar. 25 yaşını geçtiğiniz için babanızın üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanma imkanınız bulunmamaktadır. Sizin için yapılan gelir testinde yaşadığınız hanedeki kişilerin toplam geliri dikkate alınıyor. Yapabileceğiniz tek şey ikamet adresinizi değiştirerek yalnızca kendi geliriniz üzerinden gelir testine tabi tutulmak olacaktır.

25 yıl kıdem için yeterli

SORU: 2006 Şubat'tan beri aynı yerde çalışıyorum. 4.400 sigorta günüm var. Sigorta başlangıcım 09.10.2000. İşten ayrılsam kıdem tazminatımı alabilir miyim? (Uğur Gültekin)

CEVAP: Verdiğiniz bilgilere göre 4.500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartlarını doldurmanız halinde kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Prim gününüz tamam olmakla birlikte sigortalılık süresini doldurmamış görünüyorsunuz. Bu nedenle kıdem tazminatı almanız mümkün değildir.

Yaşılılığa bağlı olan hastalıklar sayılmaz

SORU: Annem 1955 doğumlu sigorta başlangıcı 06.03.2000. Hiç ara vermeden çalıştı. Yaşı itibarıyla birçok hastalığı var ve artık çalışamıyor. Bu şartlarda nasıl emekli olabilir? (Yusuf Şentürk)

CEVAP: Anneniz emekli olabilmek için 58 yaş ve 7.000 gün prim şartlarına tabi. Malul sayılması için SGK'ya başvurarak yetkili hastanelere sevkinin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Ancak yaşlılığa bağlı rahatsızlıklar maluliyette dikkate alınmamaktadır. Prim günü için doğum veya yurtdışı borçlanması gibi alternatifler gerekebilir.