Türkiye'nin 6 siyasi riski ve senaryolar
Nevruz'la birlikte son 5 yılın politik açıdan en fırtınalı dönemine giriyoruz
AKP döneminde politik şoklar hep tekil ve geçici oldu, şimdi yepyeni bir dönem başlıyor. Yatırımcılar bu politik riskleri kısmen fiyatladı. Bu ya kara cehalet, ya da bu risklerin gerçekleşme olasılığının düşük görülmesinden kaynaklanabilir. Bana göre dış piyasadaki iyimserliğin ilerideki aylarda düşmesi en olası senaryo, ama sırf içsel risklere odaklanmak için, yabancı yatırımcının bize "tarafsız" bakacağını varsayıyorum.
-- Nevruz, PKK ve Kuzey Irak: Nevruz'la başlayacak bir Kürt kalkışması veya PKK saldırılar zinciri hemen hiç konuşulmuyor. Piyasalar bu noktada haklı. DTP'nin Nevruz'u kışkırtma aracı olarak kullanması pek mantıklı değil, tansiyonu belirli bir düzeyde tutup seçimde bağımsız adaylarına avantaj sağlamak yeterli. ABD ve Barzani'nin ise PKK'yı Türkiye'nin üstüne salmayacak kadar aklı başında olduğu umulur.
-- ABD soykırım tasarısı: Herkes konuşuyor ama fiyatlarda yok. Bence Kongre'den bir tasarının geçmesi olasılığı yüzde 50. Bu senaryoda, Ankara belki ABD'yle ipleri kopartmaz, ama halk çok kızar. Fatura "tedbir almayan" AKP'ye çıkar, MHP'ye oy kayması olur. PKK'ya karşı bir operasyondan Kerkük'te işi inada bindirmeye kadar olumsuz sonuçlar zinciri oluşabilir, koalisyon olasılığı artar. Bu da mı risk primlerini yükseltmez?
-- Cumhurbaşkanı seçimi: Kısa vadede piyasalara zarar vermez. Erdoğan veya AKP'nin arkasında birleşeceği her aday iş görür. Ama, Erdoğan'ın veya "düşük profilli bir adayın" Köşk'e çıkması alınır. Riskleri yükseltecek tek gelişme AKP'in bölünüp bir kısım milletvekilinin partiyi terk etmesi. Olasılık da yüzde 10 filan.
-- Genel seçim: Tüm anketlerde en az 3, belki 3+DTP'li bağımsızlar Meclis'e girecek gibi. Bu senaryoda tek parti iktidarı çok zor. Eğer Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı AKP'nin oyunu artırmazsa, koalisyon en olası sonuç. Şimdiye kadar risk primlerini düşüren koalisyon gördünüz mü?
-- Kerkük: Kerkük bizim değil, tüm bölgenin sorunu. ABD-El Maliki ikilisin bir yolunu bulup referandumu ertelemesi yüzde 50 ihtimal. Ama, diğer tüm senaryolarda Türkiye müdahil olur ya da o zaman iş başında olacak koalisyon parçalanır. Kerkük'ün risk primini artırması olasılığı inkar edilemeyecek kadar yüksek.
-- AB-Kıbrıs: Doğrudan Ticaret Protokolü KKTC'nin istediği gibi geçerse, risk primi düşer, AKP'ye destek artar. Ama Rumların bu kozu kolay bırakması zor. Piyasalar bu konuyu konuşmamakla doğru yapıyor.
Şimdi sonuçlara bakalım. Nevruz-Kürt sorunu, cumhurbaşkanlığı ve genel seçim, Kerkük, Kıbrıs. Kıbrıs çok ufak bir olasılıkla risk primini düşürebilir. Cumhurbaşkanlığı, o da yanlış sebeplerden dolayı garanti risk primini düşürür. Diğer 4 olayda risk primi artması olasılığı düşmesinden fazla. Bu olaylara eşit ağırlık verip "bağımsız" olduklarını varsayalım, 4/6 olasılıkla işler kötüye gidecek.