Özelleştirme kapsamından 657/4/B'ye geçiş şartları ve azami çalışma süreleri

Soru : Hayırlı günler kıymetli memurlar net çalışanları. Rabbim kolaylıklar versin. İşiniz gücünüz rast gitsin inşallah. Efendim, benim sorum, Özelleştirme sonucunda memuriyete geçecek kamu işçisinin durumu ile ilgili. Bu konuda yaptığım araştırmalarda bir hak kaybı yaşanacağını gördüm. Malumunuz, özelleşen kamu kurulusundaki kadrolu sürekli işçilere, 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi kapsamında ve 657 sayılı kanunun 4/ B maddesi gereğince yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihe kadar memuriyet yolu açılmış bulunmakta.

Diğer taraftan, 06/06/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar" ın
Ek 9 uncu maddesinde, "(Ek:26/3/2018-2018/11587) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde özelleştirme programına alınan kuruluşların (iştirakler hariç) kısmen veya tamamen satışı nedeniyle kamu tüzel kişiliğinin sona ermesi, devredilmesi, küçültülmesi, faaliyetlerinin durdurulması, kapatılması, tasfiye edilmesi halinde veya diğer sebeplerle bu kuruluşlarda programa alınma tarihi itibarıyla İş Kanunu hükümlerine tabi daimi işçi statüsünde istihdam edilen ve 4046 sayılı Kanunun değişik 22 nci maddesine göre nakil hakkı bulunmayan personelden iş sözleşmesi özelleştirme tarihinden önce kamu tarafından veya özelleştirme tarihinden sonra özel sektör tarafından kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona erdirilenler 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında istihdam edilir.

Birinci fıkra kapsamında istihdam edilecek personelin?

a) Müracaat tarihi itibarıyla emeklilik veya yaşlılık aylığı almaya hak kazanamamış olması,
b) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (1), (4), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde yer alan genel şartları taşıması,." hükmü yer almaktadır.
Kamuda benim gibi EYT kanunu kapsamında erken yaşta emeklilik hak eden binlerce daimi işçi bulunmakta. Öğrenmek istediğim şey burada yönetmeliğin " a" maddesinde bahsedilen emeklilik hak kazanma maddesi biz EYT lileri de kapsıyor mu? Yani EYT kapsamındaki bir kamu işçisinin çalıştığı kurum özelleştiğinde memuriyete geçme hakkı ortadan kalkmış mı oluyor? 657 sayılı kanunun 4 B maddesinde, özelleştirme mağduru daimi işçinin yaşlılık ve malullük e kadar memuriyet yapabileceği yazılmışken yönetmelikte emeklilik hak eden işçinin memur olamayacağının belirtilmesi yanlış değil mi? Malumunuz daha önce özelleştirme sonrası işçiler emekliliği hak etmiş olsun yada olmasın 4 C diye bir unvan da memur oluyorlardı. Yeni duruma göre özellikle "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar" ın Ek 9 uncu maddesinde," geçen emeklilik ibaresi, EYT nedeniyle erken yaşta emekliliği hak etmiş onca sürekli kamu işçisinin olası bir özelleştirme sonrasında işsiz kalmasına ve yeni mağduriyetler oluşmasına yol açmış gibi görünüyor. Konu ile ilgili vereceğiniz bilgiler ve önerileriniz için şimdiden teşekkür eder. Saygılarımı sunarım.

Detaylar/Değerlendirmeler:

Konunun özeti şöyledir:
EYT olarak ifade edilen ve 7438 sayılı Kanunla yürürlüğe girmiş olan düzenleme ile 8 Eylül 1999 tarihinden önce SGK primleri tam olarak ödenmiş olan kişilerle sınırlı olarak emekli/yaşlılık aylığına hak kazanmada aranılan "YAŞ ŞARTI" kaldırılmış, ancak prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarında bir değişiklik yapılmamıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 4/B hükmü gereği istihdam edilen personel hakkında "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar" uygulanmaktadır. Bu "Esaslar" ın Ek Madde 9 hükmünde yer alan ve özelleştirme kapsamındaki personeli ilgilendiren hüküm şöyledir:
"24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde özelleştirme programına alınan kuruluşların (iştirakler hariç) kısmen veya tamamen satışı nedeniyle kamu tüzel kişiliğinin sona ermesi, devredilmesi, küçültülmesi, faaliyetlerinin durdurulması, kapatılması, tasfiye edilmesi halinde veya diğer sebeplerle bu kuruluşlarda programa alınma tarihi itibarıyla İş Kanunu hükümlerine tabi daimi işçi statüsünde istihdam edilen ve 4046 sayılı Kanunun değişik 22 nci maddesine göre nakil hakkı bulunmayan personelden iş sözleşmesi özelleştirme tarihinden önce kamu tarafından veya özelleştirme tarihinden sonra özel sektör tarafından kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona erdirilenler 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında istihdam edilir.
Birinci fıkra kapsamında istihdam edilecek personelin;
a) Müracaat tarihi itibarıyla emeklilik veya yaşlılık aylığı almaya hak kazanamamış olması,
.
gerekir.
.
Bu madde kapsamında istihdam edilecek personelin sözleşmeleri, 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca yaşlılık veya malullük aylığına hak kazandıkları tarihte sona erer. ."

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 4/B hükmü de, sözleşmeli çalışan personeli ilgilendirmektedir. Bu madde hükmünde özelleştirme kapsamında iken kamu kurumlarına atananlarla ilgili olan hüküm ise şöyledir:
"Özelleştirme uygulamaları sebebiyle iş akitleri kamu veya özel sektör işverenince feshedilen ve 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakil hakkı bulunmayan personel de bu fıkra kapsamında yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanıncaya kadar istihdam edilebilir. ..."
Yine, 657 sayılı Kanun Geçici Madde 43 hükmünde bulunan ibare de şöyledir:
"4 üncü maddenin mülga (C) fıkrasının ikinci paragrafı kapsamında yer alanlardan sözleşmeli personel pozisyonlarına atananların istihdam süreleri hiçbir şekilde sosyal güvenlik kurumlarından yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihi geçemez." İbaresi yer almaktadır.

HÜKÜMLERİN YORUMU:

Özelleştirme kapsamında görev yapmakta iken 657/4-B kapsamında sözleşmeli statüye geçen personelin azami görev yapabilecekleri sürenin kişilerin emeklilik için aranılan hizmet ve sigortalılık süresini kazandıkları tarihe kadar olduğu açık olarak belirlenmiş olduğu görülmektedir. Ayrıca, "Esaslar" ın ek 9 uncu maddesinde de 4/B kapsamına geçebilmek için ön şart olarak, "Müracaat tarihi itibarıyla emeklilik veya yaşlılık aylığı almaya hak kazanamamış olması," durumunun arandığını görmekteyiz.
657/4-B kapsamında görev yapan personel 5510 sayılı Kanun Madde 4/ a bendi kapsamında sigortalı olan kişilerdir. Bu konuda yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için,
https://www.memurlar.net/haber/886041/
https://www.memurlar.net/haber/1127155/
adreslerimiz ziyaret edilebilir.

Bu minvalde konu ile ilgili olarak söylenebilecek durum şöyledir:
Yukarıda yapmış olduğumuz açıklamalar kapsamında, özelleştirme kapsamında görev yapmakta iken yapılmış olan yasal düzenlemeler sonucunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 4/B kapsamında sözleşmeli statüye geçmiş olan personelin azami görev yapabilecekleri sürenin 5510/4-a kapsamında, yani işçiler hakkında uygulanan yaşlılık aylığına hak kazanmada aranılan sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını taşıdıkları tarihe kadar olabileceğini değerlendirmekteyiz. Yani, EYT kapsamında olan kişilerinde emeklilik açısından bu kapsamda olacağını değerlendirmekteyiz.
Ancak, belirttiğimiz üzere tüm bu hususların emeklilik şartının kazanılıp kazanılmadığı konusuyla ilgili olduğunu, dolayısıyla da 4/B kapsamına geçişte ise EYT yani yaş şartının aranmaması, sadece hizmet ve sigortalılık süresi olarak emeklilik hakkının kazanıp kazanmamış olmanın tespitinin gerektiğini de değerlendirmekteyiz.
Değerlendirmelerimiz mevcut hükümler çerçevesinde bu şekilde olup, tavsiyemiz, yine de konu ile ilgili olarak ilgili Birimleriniz ile görüşmeniz olacaktır.