Evini 5 yıldan önce satan Gelir Vergisi ödeyecek
Kurumlar Vergisi'nde 10 puanlık indirim yapan Maliye Bakanlığı, Gelir Vergisi'nde de köklü değişiklikler hazırlığında. Gelir İdaresi'nin, üzerinde çalıştığı Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı'nda, evini satmak isteyenleri üzecek düzenlemeler yer alıyor.
Tasarı, elindeki gayrimenkulü satanların, 'değer artışı kazancı' olarak Gelir Vergisi'ne tabi olma süresini 4 yıldan 5 yıla çıkarıyor. Buna göre bugün ev sahibi olan bir kişi gayrimenkulünü eğer beş yıl içinde satarsa, elde ettiği kâr üzerinden Gelir Vergisi ödeyecek. Bu süre geçtikten sonra elden çıkarılan taşınmazlarda ise Gelir Vergisi alınmayacak. "Sürenin iki yıla düşürülmesini beklerken, 5 yıla çıkarılması bizim için büyük bir hayal kırıklığı oldu." diyen emlâk piyasası uzmanları, Maliye'nin bu kararıyla yatırım amaçlı gayrimenkul ticaretinin önünü kesmek istediğini söylüyor. Emlâkçılar söz konusu uygulamanın kayıt dışını artıracağı uyarısını da dile getiriyor. Maliye kanadı ise süre artırımının kayıt dışılığı artırıcı bir etki doğuracağı yorumlarına katılmıyor. Maliye Bakanlığı yetkilileri, ev sahiplerinin gayrimenkulünün değerini düşük göstermemeleri, aksi takdirde satış durumunda ortaya çıkacak yüksek farkın zarara yol açağına işaret ediyor.
Gayrimenkul satışlarından alınan verginin yüksek olması satışlar üzerinde caydırıcı bir etki doğuruyor. Örneğin 2005 yılında 100 bin Yeni Türk Lirası'na bir daire alan bir kişi dairesini bugün 200 bin YTL'ye satmaya kalksa, mevcut oranlara göre yaklaşık 22 bin YTL Gelir Vergisi ödüyor. Hesaplama şöyle yapılıyor: Alış-satış farkı olarak 100 bin YTL tespit edilen kârdan yaklaşık yüzde 10 enflasyon farkı çıkarılıyor. 13 bin YTL'lik muafiyet de düşüldüğünde net kâr 77 bin YTL'ye iniyor. Dairesini satan kişi bu net kârın 40 bin YTL'ye kadar olan kısmı için 9 bin 190 YTL, geriye kalan 37 bin YTL için ise 12 bin 950 YTL ödüyor. Toplam vergi de böylece 22 bin 140 yeni lirayı buluyor. Bu kâr 2007 Mart ayında beyan ediliyor ve aynı yıl içerisinde iki taksitte ödeniyor. Gayrimenkul mevcut uygulamaya göre 4 yıldan sonra satıldığında kâr miktarı ne kadar çok olursa olsun Gelir Vergisi ödenmiyor. İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Sabri Ateş, "Bu kadar uzun bir süreyi gayrimenkul satacak biri bekleyemez. Uzatılması ticari anlamda gayrimenkul alıp bunu ihtiyacı olduğunda satarım diyenler için de olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir." dedi. Sürenin 2 yıla kadar inmesi gerektiğini dile getiren Ateş, uygulamanın vatandaş için emlak alım satımında caydırıcı bir unsur olduğunu söyledi.
Saatte 23 konut satılıyor
Başka bir emlakçı ise uygulamanın kayıt dışını artıracağını düşünüyor. "Beş yıla çıkarsa hiç kimse esas fiyattan satış göstermez." diyen bir emlakçı, evini satacak olanların değer artışını yeniden değerleme oranı kadar artıracağını söyledi. Türkiye'de 2004 yılının tümünde satılan konut sayısı 906 bin olurken, 2005 yılının ilk dokuz ayında 986 bin ev satışı gerçekleşti. İstanbul'da geçtiğimiz yıl satılan 206 bin 587 adet konuta, tam 9,6 milyar YTL ödeme yapıldı. Buna göre geçen yıl İstanbul'da günde ortalama 565 konut satıldı ve bu konutlar için günlük 26,2 milyon YTL ödendi. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre İstanbul'da 2005 yılında saatte 23 konut satıldı. Ankara'da geçen yıl satışı gerçekleşen 142 bin 880 konuta, toplam 5,8 milyar YTL, İzmir'de ise 82 bin 494 konuta 2,2 milyar YTL ödeme yapıldı. Tapu Kadastro'nun 17 büyük ili kapsayan araştırmasına göre de 2005 yılında, Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Mersin, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Sakarya, Samsun ve Trabzon'da toplam 801 bin 431 adet konut satışı yapıldı. Bu konutlar için ödenen toplam para ise 25 milyar 111 milyon YTL oldu.