GYS'ye girecek adaya, mazeret izni verilmesi zorunlu mudur?

SORU:Merhaba ben ... Cezaevinde İnfaz ve Koruma Memuruyum. Cte'nin 23 mart cumartesi düzenlenen görevde yükselme sınavına girdim. Bunun için cuma günü uçakla yola çıkmam gerekiyordu, ancak idaremiz idari izin vermeyip yıllık izinlerimizi kullandırdı. Bu doğru bir uygulama mı?

CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Mazeret izni" başlıklı 104. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Mazeret izni:

Madde 104 -

A) Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği halinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğum öncesi analık izninin başlaması gereken tarihten önce gerçekleşen doğumlarda ise doğum tarihi ile analık izninin başlaması gereken tarih arasındaki süre doğum sonrası analık iznine ilave edilir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü halinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir. Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşlerine, çocuğun teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta süre ile izin verilir. Bu izin evlatlık kararı verilmeden önce çocuğun fiilen teslim edildiği durumlarda da uygulanır.

B) Memura, eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hallerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.

C) (A) ve (B) fıkralarında belirtilen haller dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret halinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usülle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür."

Devlet Personel Başkanlığı'nın 04/04/2011 tarihli ve 3419 sayılı görüşünde;

"...yıllık izinlerin amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabileceği belirtilerek zaman bakımından idareye takdir yetkisi tanınmış olup, 1-2 gün yıllık izin talebinde bulunan personele bu süreler kadar izin verilmesine engel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ayrıca, mezkur Kanunun 104 üncü maddesinin (C) fıkrasında yer verilen mazeret izninin, yıllık izne ilave bir izin gibi görülmemesi gerektiği, yıllık izin hakkı olan personele bazı istisnai durumlarda anılan madde kapsamında mazeret izni verilmesi mümkün olmakla birlikte amirin bu konuda takdir yetkisinin olduğu, takdir yetkisi kullanılırken mazeretin niteliği ile birlikte ilgilinin yıllık izin hakkının olup olmadığı hususunun da dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmasının uygun olacağı mütalaa edilmektedir." görüşüne yer verilmiştir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 104. maddesinin A ve B bendinde yer alan mazeret izinlerinde amirlere herhangi bir takdir hakkı tanınmamıştır. Örneğin memura eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün babalık izni verilmesi zorunludur. Zira madde metni mahiyeti itibariyle emredicidir.

Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 104. maddesinin C bendi kapsamında (örneğin görevde yükselme sınavı için mazeret izni talebi) bir mazeret izni verilip verilmeyeceği hususunda amirlere takdir hakkı tanınmıştır.

Devlet personel Başkanlığı görüşü de bu yöndedir. Yani idare siz görevde yükselme sınavına katılacaksanız diye izin vermek zorunda değildir. Ne yazık ki mevzuat idareye bu konuda takdir hakkı vermiştir. DPB'nin görüşü için tıklayınız.