10 soruda Türkiye'nin ilk İklim Kanunu'nun merak edilenleri

Türkiye'nin ilk "İklim Kanunu" ile iklim değişikliğiyle mücadele yasal altyapıya kavuşturulacak. 2053 net sıfır emisyon hedefinin gerçekleştirilmesi ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik yeni uygulamalar hayata geçirilecek. İklim Kanunu Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Bu düzenleme ile bakanlıklara, Ulusal Katkı Beyanı ve strateji belgelerindeki eylemler çerçevesinde sorumluluklar verilecek. Yerel İklim Değişikliği Eylem Planları hazırlanacak ve yerinden yönetim ilkesi dikkate alınarak ihtiyaçlar ve riskler belirlenecek. Kanun ile hayata geçirilecek yeni düzenlemelerle ilgili önemli sorular ve yanıtlar aşağıda yer almaktadır.

İklim Değişikliğiyle Mücadelede Atılacak Adımlar

• İklim değişikliğinin ekosistemlere ve biyolojik çeşitliliğe etkilerinin azaltılması için tedbirler alınacak.
• Denizel ve karasal korunan alanların muhafazası sağlanacak, korunan alanların niteliği ve oranı artırılacak.
• Arazi tahribatının dengelenmesi sağlanacak.
• Çölleşme ve erozyonla mücadele kapsamında yutak alanların sürdürülebilir yönetimi sağlanacak.

Sera Gazı Emisyonlarının Azaltılması

Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon hedefi ve İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yayımlanan strateji ve eylem planları doğrultusunda azaltılacak. Sektörel bazda belirtilen faaliyetler, ilgili kurum ve kuruluşlara verilen görevler kapsamında gerçekleştirilecek.

Eylem ve Strateji Planlarının Hazırlanması

İklim değişikliği strateji ve eylem planları, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla İklim Değişikliği Başkanlığı koordinasyonunda, ilgili kurumların işbirliği ile ulusal ölçekte hazırlanacak.

İllerde Hayata Geçirilecek Çalışmalar

Her ilde vali başkanlığında, ilgili kurum temsilcileri ve yerel yönetimlerin katılımıyla İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Kurulun sekretaryasını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı taşra teşkilatı yürütecek.

Yatırımlar ve Finansal Kaynaklar

• İklim finansmanı ve teşvik kaynaklarının geliştirilmesi sağlanacak.
• Sigorta araçları, yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçları teşvik edilecek.
• Türkiye Yeşil Taksonomisi kurulacak ve yürütülecek.

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)

Emisyon Ticaret Sistemi, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından kurulacak, ulusal tahsisat planlaması hazırlanacak ve tahsisatlar dağıtılacak. Esneklik ve piyasa istikrar mekanizmaları geliştirilebilecek.

Sera Gazı Emisyonlarına Neden Olan İşletmeler

Bu işletmelerin, faaliyetlerini sürdürebilmek için "sera gazı emisyon izni" alması zorunlu olacak. Tesisin niteliğinde veya işleyişinde değişiklik olması durumunda izin güncellenecek veya iptal edilebilecek.

Ozon Tabakasını İncelten Maddeler İçin Yaptırımlar

• Ozon tabakasını incelten maddeleri kullananlara 2,5 milyon lira idari para cezası uygulanacak.
• Bakım, onarım ve servis hizmeti verenlere 250 bin lira ceza verilecek.
• Etiketleme hükümlerine uymayanlara 120 bin lira ceza uygulanacak.

Sera Gazı Emisyonu ve Florlu Sera Gazına Uymayanlara Cezalar

• Süresi içinde rapor sunmayanlara 500 bin liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
• Florlu sera gazlarına ilişkin kurallara uymayanlara 2,5 milyon lira ceza verilecek ve 3 aydan 6 aya kadar Hidroflorokarbon Kontrol Belgesi verilmeyecek.

Planlama ve Uyarlama Süresi

Mevzuata ve planlama araçlarına ilişkin yükümlülükler en geç 31 Aralık 2027'ye kadar yerine getirilecek. Cumhurbaşkanı bu süreyi bir yıla kadar uzatmaya yetkili olacak. Yerel iklim değişikliği eylem planları da aynı tarihe kadar hazırlanacak; Bakanlık bu süreyi bir yıl uzatabilecek.