Meclis kütüphanesi teknolojiyi sevdi
- TBMM ile yaşıt olan ''Meclis Kütüphanesi'', teknolojinin tüm olanaklarından yararlanarak verdiği hizmetleri çeşitlendiriyor.
TBMM Kütüphanesi, Meclisin 23 Nisan 1920'de açılmasının hemen ardından, Aydın Milletvekili Mazhar (Gemen) Bey'in kütüphane kurulması ve bu amaçla bütçeden ödenek ayrılması için verdiği önergenin 28 Eylül'de kabul edilmesiyle kuruldu. Osmanlı Dönemi parlamentosuna ait kitap, dergi, gazete ve tutanak da kütüphaneye aktarıldı.
Bugünkü Meclis binasının açıldığı 21 Aralık 1960'da kendisine ayrılan yere taşınan kütüphane, 2 bin 550 metrekarelik kapalı alana sahip olmasına rağmen, her yıl artan kitap sayısı nedeniyle yer sorunu yaşıyor. Türkiye'deki 6 derleme kütüphaneden biri olan Meclis Kütüphanesinin koleksiyonu oldukça zengin. Geçmişten kalan yazma eserler, tutanakların yanı sıra yayınların önemli bir bölümünü derleme kanalıyla gelenler oluşturuyor, ayrıca bağış ve satın alma yoluyla da kitap alınıyor.
Kütüphaneden milletvekillerinin yanı sıra Meclis personeli ve belli prosedürü yerine getiren dış araştırmacılar da yararlanabiliyor. Kütüphane, milletvekillerinin yasama ve denetim çalışmalarında ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi sağlarken, Meclis personeli için de önemli bir uğrak yeri konumunda.
Kütüphane-Dokümantasyon ve Tercüme Müdürü Mehmet Toprak, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, kendilerine ulaşan yayınların yüzde 70'ini derleme kanalıyla gelenlerin oluşturduğunu belirterek, geçen yıl bu şekilde 20 binin üzerinde kitap geldiğini vurguladı. Gerek derleme, gerek bağış, gerekse de satın alma yoluyla kitap alımında seçici davrandıklarını, almadıkları kitapları Kültür Bakanlığına gönderdiklerine işaret eden Toprak, ''Gelen kitapların tamamını almıyoruz. Parlamenterlerin ilgi alanlarına göre hukuk, siyaset bilimi, ekonomi, uluslararası ilişkiler, tarih gibi konulardaki yayınları alıyoruz'' dedi.
Seçici davranmalarına rağmen her yıl kütüphaneye bir ilçe kütüphanesine yetecek kadar kitap eklendiğini kaydeden Toprak, basılı materyal olarak her yıl 5 ila 8 bin arasında yeni kitabın koleksiyona katıldığını vurguladı. Kütüphanede 300 bin kitap ve 200 bin süreli yayın olmak üzere 500 bin ciltlik koleksiyonun bulunduğuna dikkati çeken Toprak, bu alanda Türkiye'de ''ilk''ler arasında yer aldıklarınız ifade etti.
Toprak, koleksiyon içinde Osmanlı döneminde çıkan gazeteler, Meclisi Mebusan ve Meclisi Ayan zabıtları, İngilizce, Fransızca, Ermenice ve diğer dillerde yayınlar ile yazma eserlerin yer aldığını söyledi.
-''Telif yasası değişirse dijitalleşme kolaylaşır''-
Toprak, kitap sayısının sürekli artmasının yer sorununa neden olduğunu belirterek, bu sorunu aşmaya yönelik arayışlarda bulunduklarını kaydetti. Sorunu öteleyici yaklaşımlardan birinin, kopya sayısını azaltarak dijitalleşmeye ağırlık vermek olduğunu ifade eden Toprak, ''Derlemede yayın kaçağının giderek düşmesi de gözönünde bulundurulduğunda bundan sonra daha fazla sayıda yayın gelmesini bekliyoruz. Bu nedenle, kopya sayısını 4'e kadar düşürdük. Telif sorunu olmayanları dijital ortama aktarıyoruz'' dedi.
Dijitalleşmenin önemine işaret eden Toprak, ''Dijitalleşme, yer sorununu ortadan kaldırıyor, bilginin transferini kolaylaştırıyor, okur ve araştırmacıların yayına ya da bilgiye ulaşımını sağlıyor. Ayrıca orijinal metnin yıpranmasını, kaybolmasını engelliyor. Dijitalleşmenin önündeki en büyük engel, Telif Yasası'dır. Telif Yasası'nda yapılacak değişiklikle, kütüphanelere bu konuda bir kolaylık sağlanabilir. Çağdaş batı ülkelerinde bu sorun nasıl çözülmüşse, yazarın telif hakları da korunmak şartıyla yeni bir sistem ve alt sistem geliştirilebilir'' diye konuştu.
Osmanlıca yayınlar başta olmak üzere telif sorunu olmayanların dijital ortama aktardıklarını, internete da açtıklarını kaydeden Toprak, ''Gönül ister ki hepsini internete açabilelim. Bu yolla Meclise gelemeyen dış araştırmacıların da yararlanması mümkün olsun'' dedi.
-Dokümantasyon hizmeti-
Toprak, tutanakların, Meclise özgü bir materyal olduğunu vurgulayarak, Meclisi Mebusan, Meclisi Ayan ve TBMM tutanaklarının tümünün, internette olduğunu ifade etti. Araştırmacıların İnternetten bu tutanaklara rahatlıkla ulaşarak herhangi bir konuda istediği bilgiyi elde edebildiğine işaret eden Toprak, diğer ülke parlamento kütüphaneleri için de bu hizmetin ilgi topladığını söyledi.
Kütüphanede ''dokümantasyon'' hizmeti de verildiğini, özellikle Meclis tutanakları üzerinde spesifik araştırma yapmak isteyenlerin işini kolaylaştırıcı indekslemeler yapıldığını anlatan Toprak, ayrıca gazete ve dergi dokümantasyonu hizmetinin de önemli olduğunu vurguladı.
Gazete dokümantasyon hizmetinin; Osmanlı döneminden kalan gazetelerin tamamının mikro filme alınarak dijital ortama aktarıldığını kaydeden Toprak, 32 ulusal gazetenin İnternetten okunabileceğini, ayrıca geçmiş sayılarının da görülebileceğini ifade etti. Toprak, ''Çevreci bir yaklaşımı esas aldık. Günlük olarak gazete okuma ihtiyacını gidereceği gibi gazete üzerinden araştırma yapanlara da büyük kolaylık sağlayacak'' dedi.
Dergi dokümantasyon hizmeti konusunda da bilgi veren Toprak, ''Derleme ya da abone yoluyla 350 dergiyi takip ediyoruz. Bunlar İntranette görülebiliyor. Bazı hizmetleri telif sorunu nedeniyle internete açamıyoruz ama intranette açıyoruz'' diye konuştu.
Telif sorunu olmayan Osmanlıca yaklaşık 2 bin yayını dijital ortama aktardıklarını, üzerinde çalışmalar tamamlanan 250'sinin internette açıldığını kaydeden Toprak, revizyonları bitenleri de zaman içinde internete açacaklarını söyledi.
-Tablet bilgisayardan okunsun-
Kütüphane-Dokümantasyon ve Tercüme Müdürü Toprak, ilk kez yeni bir hizmet daha vermeye başladıklarını ifade ederek, özellikle kütüphaneye yeni gelen kitapların kapak, içindekiler ve arka sayfasını dijital orama aktardıklarını, bunun özellikle kitap arayanların işini kolaylaştırdığını belirtti.
Kütüphanecilikte gelişen teknolojinin tüm imkanlarının kullanılması gereğine işaret eden Toprak, koleksiyondaki yayınlara tablet bilgisayarlardan ulaşılmasının altyapısını sağlamaya dönük çalışma yaptıklarını da kaydetti.