İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı

Emekli olduktan sonra ek gösterge değişikliği emekliye ne kazandırır?

Emekli olduktan sonra ek gösterge değişikliği emekliye ne kazandırır?

Kaynak : Memurlar.Net - Özel
Haber Giriş : 27 Aralık 2017 15:50, Son Güncelleme : 27 Mart 2018 00:42
Emekli olduktan sonra ek gösterge değişikliği emekliye ne kazandırır?

Eski memurlar, emekli olduktan sonra emsali personelin mali haklarında yapılan artıştan aynen yararlanırlar. Yeni memurlar için ise emsali personel olmadığı için ek gösterge değişikliği gibi mali hak değişimlerinden yararlanmak mümkün olmaz.

Emekli olduktan sonra emekliler genel olarak her yıl gerçekleşen memur maaş katsayılarının yükselmesini ve bu şekilde almakta oldukları gelirlerinin artmasını beklerler.

Yazımızda, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümleri kapsamında emekli memurların, memurluktan sonra durum değişikliklerinin emekli aylık ve emekli ikramiye tutarlarına etkisinin ne şekilde yansıdığını açıklamaktayız.

2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlar, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile birlikte 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kurallarına tabi olurlar.

2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memur olanlar ise, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile birlikte 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kurallarına tabi olurlar.

5434 sayılı Kanun kurallarına tabi olan memurların aylık artışları:

5510 sayılı Kanunun Geçici 4 üncü maddesinde mevcut olan, "5434 sayılı Kanuna göre ödenen aylıklar ile bu madde kapsamında bağlanacak aylıklar, memur maaş katsayılarındaki artışlara göre yükseltilir. Ayrıca 5434 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra barem, teşkilat, kadro ve sair kanunlar ile aynı rütbe, kadro ve sair kanunlarda yapılacak değişiklikler sonucunda aylık tutarlarında meydana gelecek yükselmeler, aynı rütbe, kadro unvanı ve dereceden bağlanmış bulunan emeklilik, malullük ve vazife malullük aylıkları ile dul ve yetim aylıkları hakkında da uygulanır. " hükmü ile sağlanmaktadır.

Hükmün Yorumu:

Memur emeklisinin kendisi, vefat halinde hak sahiplerine ödenen aylık tutarları:

-Her yıl için belirlenen memur maaş katsayısına göre artırılmaktadır.

-Şayet memurun ilk aylık bağlandığı sıradaki unvan, derece ve kademesi, göstergesi, ek göstergesi gibi aylık bağlanma tutarını etkileyecek bir değişiklikler emekli olduktan sonra gerçekleşirse, bu hükme göre bu memurun emekli aylık tutarları da bu değişikliklere göre yeniden hesap edilerek yükseltilmektedir.

Örnek olarak:

2015 yılında yüksek okul mezunu 2200 ek göstergeli 30 yıl hizmeti olan bir polis memurunun emekli aylığı diyelim 2000 TL.

2016 yılında ise polis memurlarının ek göstergeleri 3000 olmuştur, 2017 yılında da emekli olan bir polis memurunun emekli aylığı da diyelim 2400 TL.

Emekli olan polis memuru 2200 ek gösterge üzerinden emekli aylığı almakla birlikte 2017 yılında ek gösterge 3000 olarak uygulandığından, emekli polis memurun emekli aylığı da aynı şekilde 3000 ek gösterge uygulanarak ödenecektir.

-Ancak, 2015 yılında emekli olan polis memuru emekli ikramiyesini 2200 ek gösterge üzerinden almıştır. 2017 yılında emekli olan polis memuru ise emekli ikramiyesini 3000 ek gösterge üzerinden almıştır. Bu durumda 2015 yılında emekli olan polis memuruna artı bir ikramiye ödenmemektedir. Söz konusu hüküm sadece aylıkların yükseltilmesine yöneliktir.

Peki emekli olduktan sonra kimler emekli ikramiyesi farkı da alabilir.

Bu durumlar, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Madde 89 hükmünde belirtilmiştir. Bu madde memurların emekli ikramiye ödeme kurallarını içerir. Maddenin hükmü şu şekildedir:

"İştirakçilerden, kanunlarla belirlenen bekleme süreleri sonunda kadrosuzluk veya yaş haddi sebebiyle emekliye sevk edilenler ve vazife malullüğü hükümlerine göre vazife malullüğü aylığı bağlananlar ile ölüm sebebiyle haklarında emeklilik işlemi uygulananlara; bu Kanuna göre aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasına esas alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile ilk mali yılın birinci ayında katsayılar dışındaki diğer unsurlarda meydana gelecek artışa, bu tarihte yürürlükte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili hükümlere göre ayrıca ödenir. Ancak, aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde, müteakiben katsayılarda altı ay içinde yapılacak ilk artıştan doğan ikramiye farkları da bunlara ayrıca ödenir."

Hükmün yorumu:

Emeklilikleri/Devlet memurluğunun sona ermesi;

- Kadrosuzluktan dolayı,

- Azami memurluk yapabilecekleri yaş hadlerinden dolayı,

- Vazife malullüklerinden dolayı,

- Görevleri başında iken vefat etmelerinden dolayı,

Olursa, bu durumdakilerin kendileri, vefat edenlerin de hak sahipleri işlemlerin yapıldığı tarihten sonraki katsayı artışlarından dolayı ayrıca emekli ikramiyesi farkını alabiliyorlar.

Durumu şu şekilde belirtelim:

19/07/2017 tarihinde 65 yaş haddi nedeniyle emekli olan bir memura 2018 yılı ilk yarısı için gelen artış oranında ikramiye farkının ödenmesi gerekecektir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kurallarına tabi olan memurların emekli aylıklarının artışları:

2008 yılı Ekim ayı başından sonra, ilk defa Devlet Memurları emekliliklerinde, farklı tutarlarda aylık almaya başlayacaklardır. 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Ek Madde 9 hükmü, 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa Devlet memurları için uygulanamaz olmuş, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun emekli aylığı bağlama sistemindeki mantık birbiriyle örtüşmediğinden benzer bir hükme de yer verilmediği anlaşılmaktadır.

5510 sayılı Kanuna göre aylık bağlama sistemi;

AYLIK = Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı

formülü olmaktadır.

Aylıkların yükseltilmesini sağlayan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 55 hükmü;

"Bu Kanuna göre gelir veya aylık bağlanan sigortalı ile hak sahibi kişilerin durumlarının, kendilerine veya başka hak sahiplerine bağlanmış bulunan gelir veya aylık tutarının düzeltilmesini gerektirir bir şekilde değişmesi halinde gelir veya aylık tutarları, değişikliğin meydana geldiği tarihten sonraki ödeme dönemi başından başlanarak yeni duruma göre düzeltilir.

(Değişik: 17/4/2008-5754/35 md.) Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı kadar artırılarak belirlenir..."

Hükmün Yorumu;

2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa memur olanlar, emekli olduklarında emekli aylıklarını 2008 yılı Ekim ayı öncesinde memur olanlarla farklı tutarlarda alacaklardır. Bu 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa göre eski emekliler için AVANTAJ, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre yeni emekli olacaklar içinse DEZAVANTAJ olacaktır.

Aylıkların artırımında, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı esas alınacaktır.

Peki yeni memur emeklilerinden ikramiye farkı alınabilecek olanlar kimlerdir:

Emekli ikramiyesi ödenmesi kuralları eski memurlar için uygulanan sistemle aynı olmaktadır. Yani emekli ikramiyesi farkı verilecek durumlar eski memurlarda nasıl ise yeni memurlarda da aynısı olacaktır. Bir fark olmayacaktır.

Sonuç Değerlendirmemiz:

2008 yılı Ekim ayı başından önce Devlet memuru olan kişiler emekli olduklarında aynı emsali (Hizmet yılı, rütbe, kadro görev, derece ve kademesi, ek göstergesi aynı olan) devlet memuru ne zaman emekli olursa olsun, emekli aylık tutarlarını eşit miktarlarda almakta, bir farklılık olmamaktadır. Ek gösterge değişiklikleri, derece ve kademe değişiklikleri, ilave mali hakların verilmesi, hepsi memur maaş katsayısı ile hesaplandığından bu gibi durumlar emekli olanlara da aynı şekilde yansıtılmaktadır.

Yeni memurlarda emsal bir memur bulmak zor olacaktır. Her bir memurun çalışma hayatı içerisindeki görev aylıkları memurların emekli aylıklarını belirleyici unsur olduğundan ek gösterge veya diğer unsurlardaki değişiklikler bu değişikliklerin olduğu tarihte görevde olanların lehine olacağından, emekli olanların aylıklarına yansıtılması mümkün olamayacaktır.

Bu Habere Tepkiniz

Sonraki Haber