Sosyal güvenlikte veri tabanları birleşti 79 bin 'haksız emekli' yakayı ele verdi
Bağ-Kur'da 21 bin 96, Emekli Sandığı'nda 13 bin 47 ve SSK'da da 45 bin 290 kişinin haksız yere aylık aldığı anlaşıldı. Bu aylıklar kesilince SGK, yıllık 352 milyon YTL tasarruf sağladı
AHMET KIVANÇ
SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'un tek çatıda toplanıp otomasyon sisteminin işletilmeye başlamasıyla bu üç kurumdan toplam 79 bin 433 kişinin haksız yere emekli aylığı aldığı tespit edilerek, aylıkları kesildi. SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'u tek çatıda toplayan Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) en büyük gider kalemini emekli aylıkları oluşturuyor.
Kurum 2006 yılında 41.8 milyar YTL prim toplamasına rağmen 44.8 milyar emekli aylığı ödedi. Bu yılsa 45.1 milyar YTL'lik prim gelirine karşılık 52.8 milyar YTL'lik emekli aylığı ödemesi gerçekleştirileceği tahmin ediliyor. Gelecek yılda da 50.8 milyar YTL'lik prim gelirine karşılık 58 milyar YTL emekli aylığı öngörülüyor.
Sigortalı kayıtları toplandı
Üç sosyal güvenlik kurumu tek çatı altında birleştirilince üç kurumun sigortalı kayıtları da aynı veri tabanında toplandı. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun güçlü bir bilgisayar sistemi kurularak emekli, dul ve yetimlere ait kayıtlar, aktif sigortalı kayıtlarıyla Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne ait kayıtlarla karşılaştırılınca haksız yere emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar da ortaya çıkmaya başladı.
Yapılan karşılaştırmalar sonucunda Bağ-Kur'da 21 bin 96, Emekli Sandığı'nda 13 bin 47 ve SSK'da da 45 bin 290 olmak üzere toplam 79 bin 433 kişinin haksız yere aylık almakta olduğu anlaşıldı. Bunların bir kısmının vefat ettiği, bir kısmının evlendiği, kimisinin de aktif olarak bir işte çalışmaya başladığı halde emekli, dul ve yetim aylığı almakta olduğu saptandı.
Haksız yere alındıkları belirlenerek kesilen emekli aylıkları dolayısıyla Sosyal Güvenlik Kurumu aylık bazda 29 milyon 371.7 bin YTL, yıllık bazda ise 352 milyon 460 bin YTL tasarruf sağladı.
Kontroller sıklaşacak
Sosyal Güvenlik Kurumu'nda benzer yeni durumların yaşanmaması için bundan böyle kimlik paylaşım sistemi ile periyodik kontrol sistemi kurularak, emekli aylığı alanların bilgileri sürekli diğer veri tabanlarıyla karşılaştırılıyor. Ayrıca emekli aylığı almakta iken bir işe girip girmediği, evlenip evlenmediği kontrol ediliyor.
Öte yandan dul ve yetim aylığı alanlar evlendiklerinde veya bir işe girerek çalışmaya başladıklarında, bu durumlarını Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirerek emekli aylığını ya da yetim aylığını kestirmek zorundalar. Aylık alan bu kişiler bu işlemi yapmadıkları takdirde hem yasal olarak suçlu durumuna düşüyorlar, hem de haksız yere aldıkları parayı faiziyle geri ödemek zorunda kalıyorlar.
100 yaşında emekli bile var
SGK'ya devredilen Emekli Sandığı'ndan aylık alanlar arasında bulunan 100 yaşın üzerinde aylık alanlar ile aylıklarını vekâletle tahsil edenlere yönelik de ayrı bir çalışma başlatıldı. SGK bünyesinde oluşturulan ekipler, söz konusu kişilerin gerçekten hâlâ hayatta olup olmadıklarını araştıracaklar. SGK'yı bu konuda çalışma yapmaya iten temel neden ise, bu kişiler 100 yaşının üzerinde olmalarına rağmen sağlık karnelerinde herhangi bir işlem yapılmaması oldu.
Öte yandan SGK, otomasyon sisteminin verdiği olanaklardan yararlanarak devredilen SSK, Bağ-kur ve Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı alanlar ile bu kurumlara tabi olarak çalışmaya devam edenlerin kayıtlarını çapraz kontrole tabi tuttu. SGK ayrıca, aktif (çalışan) ve pasif (emekli) kayıtlarını 2022 sayılı kanuna göre özürlü ve sakat aylığı alan kişilere ait kayıtlarla; Bağ-Kur aktif kayıtlarını Gelir İdaresi Başkanlığı'nın vergi kayıtları ve Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) kayıtlarıyla; SSK ve Emekli Sandığı'nın da aktif ve pasif kayıtlarını karşılaştırdı.
Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan haksız emekli aylığı alanların bir kısmı da bu çapraz sorgulamalarla ortaya çıkarıldı.