Memuriyet öncesi rahatsızlık görevdeyken atarsa malulen emekli olunabilir mi?

SORU: Merhaba. İlk defa 09.12.2010 tarihinde MEB'de öğretmenliğe başladım. Son 5-6 yıldır yineleyen depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu ve okb teşhisiyle tedavi görüyorum fakat çalışamayacak duruma geldim. Doktorum malulen emekli olabilirsin dedi.
Sorun şu ki ben memurluğa başlamadan önce de biraz rahatsızdım, ara sıra doktora gidiyor ve zaman zaman ilaç kullanıyordum. Malulen emekliliğe başvurursam memurluğa başlamadan önce de ilaç kullandığın tespit edilir ve ret edilir deniyor. Bu durumda 5510 sayılı kanunun 28. maddesine göre iş gücü kaybı için başvuru yapmam gerektiği söylendi. Bu doğru mudur? Ne yapmam gerekiyor? Yardımcı olursanız sevinirim.

CEVAP: 5510 a tabi memur göreve girmeden önceki rahatsızlığının görevde iken ilerlemesi halinde malulen emekli olabilir mi, bunun için nasıl bir yol izlemeli? Sorunuz özelinde konuyu genel olarak değerlendirmekteyiz.

Kısa bilgiler;
5510'a tabi memurlar 2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir şekilde memurluk, yedek subaylık, vekil öğretmenlik vb. gibi hizmetleri olmayan kamu görevlileridir.
5510'a tabi memurlardan malulen emeklilik şartlarını kazanmada önemli olan malullük durumlarının kesin olarak göreve başlamadan önce olmaması gerekir, şayet bu durumları varsa malulen emeklilik sistemi üzerinden işleme tabi tutulmazlar.

Göreve başlamadan önceki malullük durumlarının kriteri de memurun çalışma gücünün en az % 60 ını veya görevlerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedildiğinin mutlaka SGK Sağlık Kurulunca karar verilmesi gerekir.Şayet göreve başlamadan önce bu şekilde bir tespit yapılırsa memur malulen emekli olamaz.

Bu durumda da, göreve başladıktan sonra çalışma gücü kayıp oranlarına göre yaşlılık aylığı bağlanması sistemine tabi tutulurlar. Ve haklarında düzenlenen sağlık kurulu raporlarının SGK Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde memurun çalışma gücündeki kayıp oranının;

- % 50 ila % 59 arasında olduğu tespit edilirse en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

- % 40 ila % 49 arasında olduğu tespit edildiğinde de en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

Hizmetlerinin bulunması şartıyla yaş şartı da aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

Ayrıca, göreve başlamadan önce çalışma gücünün en az % 60 ını veya görevlerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedildiğinin SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmesi durumunda da memurun malulen emeklilik değil de yaşlılık aylığı bağlanması mümkün olabilmekte, bu durumda da memurun en az 10 yıldan beri sigortalı bulunması ve toplam olarak da 1800 gün SGK primleri yatırılmış hizmetlerinin olması gerekmektedir.

Ancak, memur göreve başladıktan sonra çalışamayacak duruma geldi ve bu durumu da göreve başlamadan önceki hastalığının devamı ise de memurluğa başlamadan önce çalışma gücünün en az % 60 ını veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedilmiş olmasının mesleğe başlamadan önce olamayacağı, zira böyle bir durum olsa idi göreve alınması da mümkün olmayacağından göreve başlamadan önce malullük durumu söz konusu olmayacaktır.

Bu durumda memurun yani göreve başlamadan önceki rahatsızlığı olsa dahi bu rahatsızlık çalışma gücünün % 60 ını veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybedecek derecede bir rahatsızlık olmadığından, memur malullük talebinde bulunabileceğini değerlendirmekteyiz.

SGK Sağlık Kurulu memur hakkında düzenlenen sağlık kurulu raporlarının incelenmesi sonucunda bu rahatsızlık göreve başlamadan önce dahi olsa göreve başlamadan önce çalışma gücünün en az % 60 ından az veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedilmediğinin, ancak görevde iken çalışma gücünün en az % 60 ını veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiğinin kararını verirse malullük hükümleri uygulanarak (en az 10 yıldan beri sigortalı olmak + toplam olarak 1800 gün hizmeti olmak şartıylı) aylık bağlanabileceğini değerlendirmekteyiz.

Sonuç bağlamında durumunuzu değerlendirmemiz;

Sizin şu andaki rahatsızlığınızın göreve girmeden önceki rahatsızlığınızın devamı olduğu SGK Sağlık Kurulunca tespit edilse de bu rahatsızlık durumunuz şayet çalışma gücünün en az % 60 ını veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedilmesi durumuna yönelik bir karar çıkmadığı ve görevde iken bu rahatsızlık durumunuzun çalışma gücünüzün en az % 60 ını veya görevinizi yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünüzün kaybedildiği yönünde SGK Sağlık Kurulunca bir karar çıkması şartıyla sigortalılık süresi ve hizmet sürenizin de yeterli olduğunu anladığımızdan malullük hükümlerinden yararlanmanız gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Şayet SGK Sağlık Kurulu şu anki rahatsızlık durumunuzu % 60 altında veya meslekte kazanma gücünüzü kaybetmediğinizi tespit ettiği takdirde, bu defa çalışma gücü kayıp oranına göre durumunuzun incelenmesi gerektiğini, bunun şartlarının ise malulen emeklilik şartlarından farklı olarak;

- % 50 ila % 59 arasında olduğu tespit edilirse en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

- % 40 ila % 49 arasında olduğu tespit edildiğinde de en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün, hizmet sürenizin olması gereklidir. Bugün için verdiğiniz bilgilere göre bu süreleri tamamlamadığınızdan bu hükümden bugün için yararlanamayacağınızı değerlendirmekteyiz.

Malulen emeklilik için gereken yol haritasının ise aşağıda belirttiğimiz şekilde yapılabileceğini söyleyebiliriz;

1- Tam teşekküllü bir hastaneden nihai bir Sağlık Kurulu Raporunun alınması gerekir.
2- Kurumunuzca raporunuzun Sosyal Güvenlik Kurumuna iletilmesi, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu hakkınızda çalışma gücünüzün en az % 60 ını veya meslekte kazanma gücünüzü kaybettiğinize dair karar verirse malullük aylığınızın bağlanabileceğini değerlendirmekteyiz.
3- Şayet çalışma gücü kayıp oranının yukarıda belirtilen orandan az olduğuna veya meslekte kazanma gücü kaybı olmadığına karar verirse,
Oran % 40-49 arası olursa 09/12/2010+18 = 09/12/2028 tarihi + 4680 gün hizmetin,
Oran % 50-59 arası olursa 09/12/2010 + 16 = 09/12/2026 + 4320 gün hizmetin,
Tamamlanması şartıyla malullük değil yaşlılık aylığı bağlanabileceğini söyleyebiliriz.

Sonuç değerlendirmemiz olarak; göreve başlamadan önceki rahatsızlığınızın malul sayılacak derecede bir rahatsızlık olmadığı sürece, sonradan bu rahatsızlığınızın ilerlemesinden dolayı oluşacak rahatsızlığınızın en az % 60 veya meslekte kazanma gücünüzü kaybetmeniz şartıyla malullük hükümlerinden yararlanmanızı sağlaması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Ayrıca, öncelikli olarak bu durumunuzun Kurumunuzca SGK ya iletilip alınacak cevaba göre hareket etmenizi tavsiye edebiliriz.