Mecburi hizmetli araştırma görevlisinin geçici görevlendirilmesi Sayıştay'a takıldı!

Bir yükseköğretim kurumu adına Orta Doğu Teknik Üniversitesinde doktora eğitimini tamamlayan araştırma görevlisi mecburi hizmetini yerine getirmeden Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığında (Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlı bünyesinde) görevlendirilmiştir.

Kadrosunun bulunduğu üniversiteye 8 yıl 4 ay gibi bir mecburi hizmeti bulunan araştırma görevlisi, ilgili mevzuatında ön görülen usule uyulmadan geçici görevlendirilmiş ve halen bu görevine devam etmektedir.

Sayıştay Başkanlığı tarafından yapılan denetimlerde, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü bulunan ve hizmetine ihtiyaç duyulan araştırma görevlisinin görevlendirme işleminin devamlı uzatılarak görevlendirmenin kalıcı hale geldiği ve ilgilinin yükseköğretim kurumuna karşı mecburi hizmetini yerine getiremediği ifade edilmiş ve bu durumun Üniversite açısından bir akademisyenin hizmetinden yararlanılamadığı belirtilmiştir.

BULGU 5: Üniversitede Hizmetine İhtiyaç Duyulan ve Aynı Zamanda Mecburi Hizmet Yükümlülüğü Bulunan Bir Öğretim Elemanının Üniversite Yönetim Kurulu Kararı Olmaksızın Başka Kurumda Geçici Olarak Görevlendirilmesi

Üniversite personeli olup başka kurumda görevlendirilenlere yönelik yapılan denetim neticesinde, araştırma görevlisi olarak çalışan ve Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü olan bir personelin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu hükümlerine aykırı olarak Üniversite Yönetim Kurulunun uygun görüş kararı olmaksızın görevlendirildiği tespit edilmiştir.

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının 20.07.2017 tarih ve 4463 sayılı talep yazısı ile Üniversitenin Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Bölümünde araştırma görevlisi olarak çalışan bir kişinin görevlendirilmesi talep edilmiştir. Bu talep 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun'un 38'inci maddesine istinaden Üniversite Rektörünün onayı ile uygun görülmüş ve ilgili şahıs 07.08.2017 tarih ve 17820 sayılı yazı ile 6 ay için görevlendirilerek yeni görevine 13.09.2017 tarihinde başlamıştır. Yapılan yazışmalardan şahsın Erasmus+ Programı Yükseköğretim projesinde çalışmak üzere talep edildiği anlaşılmaktadır. Bu görevlendirmenin ardından ilgili kurum tarafından çeşitli defalar görev uzatma talepleri gelmiş, Üniversite tarafından ilk uzatma talebi "Üniversitemize karşı mecburi hizmet yükümlülüğü bulunduğundan, ayrıca biriminde hizmetine ihtiyaç duyulduğu" gerekçesi ile ret edilmiştir. Bu ret oluruna rağmen bu görevlendirme işlemi daha sonraki yazışma ve olurlarla

uzatılmak sureti ile bugüne kadar gelmiştir.

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığında geçici olarak göreve başlayan şahıs halen Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığında (Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlı bünyesinde) çalışmaya devam etmektedir.

Görevlendirmelere bakıldığında öncelikle 2547 sayılı Kanun'un 38'inci maddesi gereğince, daha sonra ise 38'nci madde ile 375 sayılı KHK'nin ek 25'nci maddesine dayanılarak işlem tesis edildiği anlaşılmaktadır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Kamu kuruluşları ve vakıflarda görevlendirme" başlıklı 38'inci maddesinde aynen "Öğretim elemanları; ilgili kurumların talebi ve kendisinin muvafakati, üniversite yönetim kurulunun uygun görmesi ve rektörün onayı ile ihtiyaç duyulan konularda, özlük işlemleri kendi kurumlarınca yürütülmek kaydıyla, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında geçici olarak görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilenlerin, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumlarındaki aylık ve diğer ödemeler ile öteki hakları devam eder." hükümlerine; 375 sayılı KHK'nin "Kurumlar arası geçici görevlendirme" başlıklı Ek Madde 25'inci maddesinde ise "Hakim ve savcılar ile bu meslekten sayılanlar hariç olmak üzere, statülerine bakılmaksızın bir kadro veya pozisyona dayalı olarak kamu kurum veya kuruluşlarında istihdam edilenler, kurumlarının muvafakatiyle bir yılı geçmemek üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici görevlendirilebilir. Bu süre birer yıl olarak uzatılabilir.." Hükümlerine yer verilmiştir.

2547 sayılı Kanun'un "Öğretim elemanı yetiştirme" başlıklı 35'inci maddesine göre "Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu mecburi hizmet, eş durumu ve sağlık mazeretleri hariç olmak üzere başka yükseköğretim kurumlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarında yerine getirilemez. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez." hükümleri yer almaktadır.

657 Sayılı Kanun'un "Mecburi hizmet" başlıklı 224'üncü maddesinde ise "Cumhurbaşkanınca belirtilen her derecedeki öğretim kurumları ve öğretim dalları dışında kalan kurum ve dallarda Devlet tarafından okutulanlardan,

a) Yurtiçinde Devlet hesabına okutulan öğrenciler (Tatiller dahil) öğrenim süreleri kadar,

b) Yurtdışındaki öğretim kurumlarında Devlet hesabına öğrenimlerini bitiren

öğrenciler (Tatiller dahil) öğrenim sürelerinin iki katı kadar,

Mecburi hizmetle yükümlüdürler." denilmektedir.

Bu kapsamda bahsi geçen şahıs, 02.01.2008 tarihinde Üniversite Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalında Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Araştırma Görevlisi olarak göreve başladıktan hemen sonra 2547 sayılı Kanun'un 35'inci maddesi gereğince kadrosu geçici olarak ODTÜ'ye aktarılmıştır. Yüksek lisans ve doktora eğitimini ODTÜ'de başarıyla tamamladıktan sonra kadrosu Üniversiteye yeniden aktarılmış ve 01.06.2016 tarihinde Üniversitedeki görevine başlamıştır. Bu kapsamda Üniversiteye karşı görmüş olduğu eğitim süresine uygun şekilde mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeye başlamış ancak 1 ay gibi kısa süre sonra yukarıda bahsedilen geçici görevlendirme süreci gerçekleşmiştir. Adı geçen şahsın halen 8 yıl 4 ay 29 gün mecburi hizmet yükümlülüğü bulunmaktadır.

Bu hükümler uyarınca yapılan ve detayı yukarıda açıklanan görevlendirme işlemi ile ilgili olarak aşağıdaki tespitlere ulaşılmıştır:

1. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 375 sayılı KHK'nın ek madde 25'inci maddesine dayanarak yapılan görevlendirme ve uzatma işlemlerinin rektör oluru ile yapıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla bu işlemlerde 2547 sayılı Kanunda aranan "üniversite yönetim kurulunun uygun görmesi" şartının yerine getirilmediği, Yönetim Kurulu Kararı olmaksızın hukuki zeminden yoksun bir işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.

2. Üniversite Yönetim Kurulunun uygun görüşü olmaksızın 13.09.2017 tarihinde başka bir kurumda göreve başlayan şahsın görev süresi defalarca uzatılarak geçici görevlendirme adeta kalıcı bir niteliğe dönüşmüş ve Üniversite açısından bir akademisyenin hizmetinden fiilen yararlanılamaz noktaya gelinmiştir.

3. Üniversitenin bu konudaki ret yazısı gerekçesinden anlaşıldığı üzere şahsın Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü bulunduğu ve Üniversitenin görevlendirilen öğretim elemanının hizmetine ihtiyaç duyduğu anlaşılmaktadır. Geçici olarak görevlendirilen ve görevlendirme işleminin devamlı uzatılarak görevlendirmenin kalıcı hale geldiği gerçeği karşısında, öğretim elemanının Üniversiteye karşı 8 yıl 4 ay 29 gün mecburi hizmet yükümlülüğünün bu yolla yerine getirilemez hale geldiği görülmektedir.

4. Her ne kadar 375 sayılı KHK'nın Ek Madde 25'de kurumlar arasında geçici görevlendirmeye yer vermiş olsa da bunun kurumların muvafakatiyle olacağı açıktır. Bu hükme dayanılarak yapılacak bir geçici görevlendirmenin haliyle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 38'inci maddesine ve bu madde de yazılan usule uygun olarak yapılması gerekmektedir.

5. Üniversite tarafından ilgili şahsa yapılan ödemelere ilişkin bordoların incelenmesi neticesinde, geçici olarak görev yaptığı Dışişleri Bakanlığında fiilen eğitim ve öğretim yapmamasına rağmen 2914 sayılı Kanuna aykırı şekilde Eğitim Öğretim Ödeneği ödemesi yapıldığı da tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, bahsi geçen şahsın geçici görevlendirilme konusunun tüm bu tespitler neticesinde değerlendirilerek gerekli iş ve işlemlerin usulüne uygun olarak yapılmasının gerektiği değerlendirilmektedir.