Senato, 'Meclisi meclise kırdırmak'tır

Meclis Başkanı Köksal Toptan, yaşanan krize çözüm olarak senato sistemini öneriyor.

Türkiye'de 1961 Anayasası ile başlayan 12 Eylül darbesine kadar uygulanan bu sistem iki meclise dayanıyor. Senato nispeten daha elitlerden oluşuyor. Çünkü senato meclisine seçilebilmek için 40 yaşın üzerinde ve üniversite mezunu olmak gerekiyor. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı yapmış olanlar doğal üye? 6o'larda 27 Mayıs darbesini yapan Milli Birlik Komitesi üyeleri de doğal üye idi.

Öte yandan 6 yılda bir seçim yapılırken, üyelerin sadece üçte biri iki yılda bir yenileniyor. Dolayısıyla halk egemenliği kısıtlı?

Bu, 1961 ile 1980 arasında uygulanan sistem. Her tarihsel dönem ve koşul ayrı bir yapı gerektirebilir; fakat senatonun misyonu diğer meclisi kontrol etmek?

İşte tam bu yüzden senato bugün yaşanan krize çözüm niteliği arz etmiyor. Çünkü krizin kendisi ve kaynağı TBMM'nin ve dolayısıyla siyasetin, toplumsal taleplerin ipotek altına alınmış olmasıdır.

Dolayısıyla çözüm; meclisin, siyasetin, toplumsal taleplerin önünün açılmasından geçiyor; Meclis'in alanını daraltan, siyaseti kıstıran başka bir yapının kurulmasından değil? Zaten son verdiği kararla Meclis'in yetkilerini gasp eden Anayasa Mahkemesi senatonun işlevini fazlasıyla görüyor?

Bu nedenle senato, Meclisi ve siyaseti daha da kıstıracaktır ve sadece şöyle bir işlev görecektir:

Anayasa Mahkemesi tarafından reddedilecek değişiklikleri önceden reddederek Anayasa Mahkemesi'nin yükünü hafifletecektir. Bu sefer de Anayasa Mahkemesi ve Meclis arasında değil, iki meclis arasında kriz çıkacaktır?

CHP lideri Baykal ise öneriye muhtemelen Anayasa Mahkemesi ile aynı işlevi görecek olan bu yapıya mahkemenin egemenliğinin devamı için karşı çıkıyor.

Bugün yaşadığımız krizin asıl sebebi var olan anti-demokratik devlet-toplum ilişkisidir. Dolayısıyla devlet-toplum ilişkisinde kritik bir konumda olan Anayasa'nın değişmesi gerekiyor.

Siyasetin, özgürlüklerin, hakların alanını genişleten, vatandaşın taleplerine göre şekillenen bir devlet öngören yeni sivil bir Anayasa'dan başka bir çözüm yok?

www.iyibilgi.com analiz İlhan Döğüş