Maliye Bakanı, belediyeleri harcamaları konusunda uyardı

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, belediyeleri harcamaları konusunda uyardı. Belediyelerin borçlarının son 3 yılda yüzde 50 arttığını kaydeden Şimşek, başkanlara "Nisan ayı, marttan daha iyiydi. Mayıs nisandan daha iyi. Haziran'ın ilk yarısı mayıstan daha iyi. Ama şunu da kabullenmek lazım. Bu küresel krizden çıkış göreceli olarak yavaş olabilir. Hesaplarınızı temkinli yapmanızda fayda görüyorum." uyarısında bulundu.

İçişleri Bakanlığı ve Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) işbirliğiyle Antalya'da düzenlenen Belediye Başkanlarını Bilgilendirme Toplantısı'nda 'Belediyelerin Mali Yapısı ve Raporları' konulu sunum yapan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yerel idarelerden derlenen mali verilerde çarpıcı sonuçların ortaya çıktığını söyledi. Şimşek, belediyelerin bütçe açıkları nedeniyle 2006 yılında 30 milyar 672 milyon TL olan yerel idare borçlarının 2008 yılı sonu itibariyle 44 milyar 362 milyon TL'ye yükseldiğini bildirdi. Yerel idarelerin 2006 yılında 1 milyar 283 milyon TL olan bütçe açığının 2008 yılında 7 milyar 99 milyon TL'ye çıktığını kaydeden Şimşek, şöyle konuştu:

"Belediyelerin yaptığı bütçeler sürekli açık veriyor. Bu durum kısa vadede gelirlerini artırma imkanı bulunmayan yerel idarelerin, gerekli tedbirleri almadıkları takdirde ciddi sıkıntılarla karşılaşmasına neden olabilecektir. Mali durumdaki bu sorunun üstesinden gelmek de ancak harcamalarda tasarrufa gidilmesi ve öz gelirlerin artırılmasıyla mümkün olabilecektir."

Maliye Bakanı, 2008 sonu itibariyle milli gelirin yaklaşık yüzde 5'ini kullanan belediyelerin üçüncü kişilere, Hazine ve yurtdışına olan borçlarının milli gelirin yüzde 4,67'sine ulaştığını aktardı. Belediyelerin, bütün kamuya ait kaynağın neredeyse yüzde 20'sini kullandığına işaret eden Şimşek, "Merkezi yönetimin tamamının milli gelirin yüzde 24'ünü kullandığı düşünüldüğünde, yerel idarelerin kullandığı kaynağın büyüklüğü daha da iyi anlaşılacaktır." dedi.

"FAZLA BÜTÇE AÇIĞI VEREN BELEDİYELERİ TEFTİŞ EDECEĞİZ"

Belediyeye bağlı idarelerin ve mahalli idare birliklerinin önemli miktarda kamu kaynağı kullandığını ve son yıllarda artan oranlarda bütçe açığı verdiğini hatırlatan Maliye Bakanı, İçişleri Bakanlığı'yla işbirliği yaparak önemli bütçe açığı veren mahalli idare birimlerinden başlamak üzere belediyelerin tüm mali karar ve işlemlerini teftişe tabi tutacaklarını bildirdi. Şimşek, şöyle devam etti:

"Yapılacak olan teftişler mahalli idarelerin mali yönetim ve kontrol sistemine uyumuna katkı sağlayacağı gibi teftişler sırasında tespit edilmesi halinde sorumlular hakkında idari ve cezai kovuşturma yapılacağı da tabiidir. Bakanlık olarak böyle bir yola başvurmayı arzu etmesek de mali verileri kötü olan ya da mali verilerinde çarpıklık olan belediyelere karşı bu yöntemi uygulamaktan çekinmeyeceğiz."

Belediyelerin kamu kurumlarına olan borçlarına karşılık yapılan kesintilerin, yatırımların yoğunlaştığı yaz aylarında sıfıra kadar çekildiğini dile getiren Şimşek, bu çerçevede bu yılın mayıs, haziran, temmuz ve ağustos aylarında belediyelere aktarılacak paylardan kesinti yapılmayacağına yönelik Bakanlar Kurulu kararının 26 Mayıs tarihli Resmi Gazete'de yayınlandığını hatırlattı. "Ancak, Hükümetimizin halkımızın mahalli nitelikteki hizmetlerini sunmakla yükümlü bulunan belediyelerimize, genel bütçe vergi gelirlerinden mümkün olduğunca yüksek oranda pay aktarma yönündeki çabalarına rağmen, belediyelerimizin bir kısmının vergi borçlarını ödemede isteksiz davranmaları üzüntü verici. Belediyeler tarafından vergi yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmemesi halinde, diğer mükellefler ile aralarında herhangi bir ayrım yapılmaksızın, icra yoluyla tahsilat işlemlerine başlanılması yasal zorunluluktur." ifadelerini kullandı.

Şimşek, birikmiş borçlarını ödemede zor duruma düşen belediyelere taksitlendirme imkanı sağladıklarını, ancak bu imkanları da kullanmayarak borç ödeme eğilimine girmeyen belediyeler hakkında icra yoluna başvuracaklarını açıkladı.

"BELEDİYELERİN ÖZ GELİRLERİNİN ARTIRILMASI SURETİYLE MALİ DURUMLARI İYİLEŞTİRİLECEK"

Belediyelerin genel bütçeden aldıkları pay yanında kamu hizmetlerini daha sağlıklı finanse edebilmeleri için öz gelirlerini artırmaya yönelik çalışmalar yapılması gerektiğini vurgulayan Maliye Bakanı, bu bağlamda emlak vergilerine gerekli hassasiyetin gösterilmesinin, hem belediyelerin gelirlerini artıracağını hem de vergi mükellefiyetine ilişkin işlemlerin daha sağlıklı yapılmasını sağlayacağını ifade etti.

Şimşek, önümüzdeki dönemde mahalli idarelerin öz gelirlerini artırmaya yönelik ikinci aşama reform yasalarının çıkarılacağı müjdesini verdi: "Mahalli idarelerin öz gelirlerinin artırılması suretiyle mali durumları iyileştirilecektir. Bunun sonucunda mahalli idarelerin merkezi yönetime olan gecikmiş borçlarını ödemeleri ve bundan sonra da bu tür gecikmelerle mali disiplini bozan uygulamaların ortaya çıkması engellenecektir."

Şimşek'in verdiği bilgilere göre, 2006 yılında Maliye Bakanlığı'nca yerel idarelerin mali verileri derlenmeye başlanarak bir ilke imza atıldı ve yerel idarelerin bilançoları, gelir-gider tabloları üretilerek kullanıcıların ve kamuoyunun bilgisine sunuldu. Böylece yerel idarelerin mali portresi net bir şekilde ortaya konularak ekonomi ve maliye politikalarının belirlenmesinde ve uygulanmasında önemli bir girdi olarak kullanılmaya başlandı. Yerel idare verilerinin ekonomi yönetimi tarafından takip edilmesi ve ekonomi politikalarının etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak üzere verilerin üç aylık yerine aylık olarak derlenmesine karar verildi. Konuya ilişkin tebliğ 13 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. Bu düzenlemeye göre, nüfusu 10 binin üzerinde olan yerel idareler Temmuz 2009, diğerleri ise Ekim 2009 ayından itibaren aylık olarak verilerini Maliye Bakanlığı'na gönderecek.

BAYDEMİR, MALİYE BAKANI'NDAN KESİNTİ YAPILMAMASINI İSTEDİ

Şimşek, konuşmasını tamamlamasının ardından toplantıya katılan belediye başkanları tarafından ablukaya alındı. Başkanlar, Şimşek'e sıkıntılarını iletti. Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir de Maliye Bakanı'ndan yaz aylarında belediyeye dönük kesintilerin yapılmamasını içeren bir dilekçe verdi. Baydemir, gazetecilere yaptığı açıklamada, bütün belediyelerin mali darboğaz içerisinde olduğunu belirterek, "Hükümetin bir uygulaması var ki fena olmayan bir uygulama. Belediyelerden yazın 4 aylığına kesinti yapılmamasına ilişkin bir uygulama. Bu zaman diliminde Sayın Başbakan da daha önce herhangi bir kesinti yapılmayacağını söylemişti. Ancak bizim payımızdan hem mayıs hem de haziran aylarında kesinti yapıldı. Sayın bakandan bunun yapılmamasını istedim." dedi.

Kesintinin temel nedeninin 2003-2004 yıllarında merkezi hükümet politikaları doğrultusunda havuz sisteminin belediyelere dağıtımında yapılan bir uygulamadan kaynaklandığını ifade eden Baydemir, şöyle devam etti: "Bu özellikle bütçesi az olan belediyeleri korumaya yönelik bir uygulamaydı. Ankara Büyükşehir Belediyesi bunu mahkemeye götürdü. Şimdi onun kesintileri yapılıyor. Bizden Haziranda 1,7 milyon TL kesildi. Devam ederse 2 milyon daha kesilecek. Dolayısıyla bunun durdurulmasını talep ediyoruz. Yazılı başvurularımızı yaptık. Sayın Başbakana da iletmiştik." Baydemir, yaz aylarındaki kesintilerin çok büyük bir dezavantaj oluşturacağını ileri sürerek Bakan'dan, bunu dikkate almasını istediğini aktardı.