Perakende fiyatta yıllık artış % 6, toptanda % 14
İstanbul'da perakende fiyatlar, 2011 yılında yıllık ortalama yüzde 6,17, toptan fiyatlar yüzde 14,36 oranında artış gösterdi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından İstanbul için hazırlanan 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksine göre perakende fiyatlar, 2011 yılında yıllık ortalama yüzde 6,17, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi'ne göre toptan fiyatlar yıllık ortalama yüzde 14,36 oranında arttı.
Söz konusu indekslerin bir önceki yılın Aralık ayı ile karşılaştırmalarında, perakende fiyatlarda yüzde 8,99, toptan fiyatlarda yüzde 14,48 artış kaydedildi.
Aylık değişim oranları itibariyle Aralık 2011'de perakende fiyatlarda yüzde 1,12, toptan fiyatlarda yüzde 0,47 oranında artış görüldü.
İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi'nin Aralık ayındaki aylık yüzde 1,12 artışı, aralık ayları itibariyle son 5 y ılın en yüksek değişim oranı olarak kaydedildi.
İTO'nun yazılı açıklamasına göre, perakende fiyatları yans ıtan ve Kasım 2011'de yüzde 1,75 artış gösteren İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, aralık ayında aylık yüzde 1,12 artış gösterirken, bu oran aralık ayları itibariyle son 5 yılın en yüksek değişim oranı oldu.
Gıda harcamalarında ekmek ve tahıllar, et, balık ve kümes hayvanları ile giyim harcamalarında görülen azalışlara rağmen, yaş sebze ve meyvede mevsimsel etkilerden dolayı yaşanan arz eksikliğine bağlı fiyat artışları, akaryakıt ürünlerinde görülen yukarı yönlü fiyat hareketleri, şehir içi ta şıma ile avukatlık hizmetlerindeki ücret değişiklikleri genel indeksi artırıcı yönde baskı yaptıve#1;ve aralık ayları itibariyle son 5ve#1;yılın en yüksek oranı olması nda önemli etkenleri teşkil etti.
Aralık ayında kültür-eğitim ve eğlencede yüzde 1,85, diğer harcamalarda yüzde 1,73, gıda harcamalarında yüzde 1,38, konut harcamalarında yüzde 1,40, ulaştırmada yüzde 1,01, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 0,09 oranı nda artışlar kaydedilirken, giyim harcamaları grubunda yüzde 0,73 oranında azalışve#1;izlendi.
Önceki yılın aynı ayı ile kıyaslandığında, Aralı k 2010'da yüzde 8,67 olan yıllık değişim oranı, 2011'in aynı ayında yüzde 8,99'a yükseldi. Yıllık ortalama artış oranı, geçen yılın Aralık ayından itibaren kademeli olarak artış hızında görülen düşüş eğilimini, bu yıl Aralık ayı itibariyle yükselişe bıraktı ve yüzde 6,17 olarak gerçekleşti.
2011 yılı 12 aylık ortalamalara göre Geçinme İndeksi içinde yer alan gruplardan sağlık harcamaları yüzde 31,31, kültür ve eğitim harcamaları y üzde 8,25, ulaştırma ve haberleşme harcamaları yüzde 7,71, diğer harcamalar yüzde 6,33 artışve#1;oranlarıyla, genel yıllık ortalama artışın üzerinde seyrederken, gıda harcamalar ı yüzde 5,34, konut harcamaları yüzde 4,28, ev eşyası harcamaları yüzde 3,86 artışve#1;oranıyla genel ortalamanın altında kaldı.
-Toptan fiyatlar-
Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ve Kasım 2011'de yüzde 1,53 oranında yükselen Toptan Eşya Fiyatları İndeksi aralık ayında yüzde 0,47 oranında arttı.
Kimyevi maddeler, işlenmemiş maddeler ile madenler grubunda yer alan, iç ve dış borsalarda işlem gören maddelerdeki yukarı yönlü fiyat hareketlerinin yanı sıra akaryakıt ürünlerine yapılan fiyat ayarlamaları, mensucat grubundaki bazı ürünlerin maliyet kaynaklı fiyat artışları, enflasyonun ana belirleyicileri oldu.
Aralık 2011'de aylık bazda kimyevi maddelerde yüzde 5,56, madenlerde yüzde 3,31, yakacak ve enerji maddelerinde yüzde 1,59, mensucatta yüzde 1,15 ve işlenmemiş maddelerde yüzde 0,28 oranında artış gözlenirken, gıda maddelerinde yüzde 0,96, inşaat malzemelerinde yüzde 0,02 oranında düşüş izlendi.
Önceki yılın aynı ayı ile kıyaslandığında, Aralı k 2010'da yüzde 12,79 olan yıllık toptan fiyatlar 2011 yılının aynı ayında yüzde 14,48'e yükseldi. Aralık 2010'dan itibaren yükseliş eğilimini sürdüren yıllık ortalama değişim oranı, Aralık 2011'de de artışını sürdürerek yüzde 14,36 olarak gerçekleşti.
2011 yılı 12 aylık ortalamalara göre, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi'nde yer alan gruplardan madenler yüzde 28,42, mensucat yüzde 18,60, yakacak ve enerji maddeleri yüzde 16,61 ve işlenmemişve#1;maddeler yüzde 15,19 artış oranlarıyla genel ortalamanın üzerinde; gıda harcamaları yüzde 12,52, inşaat malzemeleri yüzde 10,78, kimyevi maddeler yüzde 10,36 yükseliş oranlarıyla genel ortalama seviyesinin altında yer aldı.
-Değerlendirme-
İTO'nun değerlendirmesine göre, özellikle yılın ikinci yarıs ında Euro Bölgesinde borçlanma çözümünde sonuca ulaşılamaması, ülkelerin risk primi göstergelerini yükseltti. Bu durum, gelişmekte olan ekonomiler ve Türkiye'den sermaye çıkışını giderek hızlandırdı ve TL'deki birikimli değer kaybı yüzde 30'lara ulaştı.
Bu dönemde bazı tedbirler alındı. Talep yetersizliğine karşı faiz oranlarında indirime gidilmesine rağmen, döviz kurlarındaki yükselişin ithal kalemlerinden doğalgaz ve petrol fiyatlarını yükseltmesi, yurt dışı maden ve emtia borsalarındaki artan fiyat hareketleri, enflasyon üzerinde önemli baskı oluşturarak hedeflenen seviyenin aşılmasına neden oldu.