Ermenistan'daki Nükleer Santral Türkiye'yi tehdit ediyor

Hakkı KURBAN

Ermenistan'ın, Türkiye sınırına sadece 16 kilometre mesafedeki Metsamor Nükleer Santralı'nı, bütün risklerine karşı çalıştırmaya devam etmesi Ankara'yı kaygılandırdı. Dışişleri ve Enerji Bakanlıkları, uluslararası camiayı uyarırken, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığı ile Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) da, güvenlik tatbikatı yapmak için düğmeye bastı. Metsamor Nükleer Santralı, Sovyetler Birliği döneminde, 1970'li yılların sonunda inşa edildi. Eski teknolojiyle yapılan, daha sonra fay hattı üzerinde bulunduğu tespit edilen santral, Iğdır'dan çıplak gözle görülebiliyor. Türkiye sınırındaki Iğdır'a yalnızca 16 km mesafedeki santral, Kars'a 100 km uzaklıkta.

GÜMRÜ DEPREMİ'NDE ZARAR GÖRDÜ

1988 yılında yaşanan Gümrü Depremi sırasında zarar gören santralın iki reaktörü tehlike nedeniyle devre dışı bırakılmıştı. Bir süre çalışmalarına ara veren santral, daha sonra yeniden işletime alındı.

Uyarılara kulak tıkadı

Türkiye, başta Uluslararası Atom Enerji Ajansı olmak üzere uluslararası camiayı, defalarca uyardı. Ancak Erivan yönetimi, "Elektriksiz kalırız" diyerek santralı kapatmaya yanaşmadı. Son olarak santralın 2026'ya kadar kullanılacağı duyuruldu. Santraldaki nükleer sızıntının, başta Iğdır, Kars ve Ardahan olmak üzere Doğu Anadolu'da on binlerce kişiyi etkilemesinden endişe ediliyor.

Yıl sonuna kadar tatbikat

Riskleri en aza indirmeyi ve gerektiğinde müdahaleyi en hızlı şekilde gerçekleştirmeyi hedefleyen Türkiye, gelişmelerin ardından tatbikat kararı aldı. AFAD ve TAEK, bu amaçla ortak hazırlık yürütüyor. Tatbikatın en geç yıl sonuna kadar yapılması öngörüldü. Yetkililer, "Hedef muhtemel bir kaza anına hazırlıklı olmak. Bu tip durumlarda etkili müdahale, santralın etkisini azaltmak için hayati önem taşıyor" değerlendirmesi yapıyor.

KBRN yönetimi geliyor

TÜRKİYE, "Ulusal KBRN Yönetimi Modeli Geliştirme Projesi"ni hayata geçirmek için de düğmeye bastı. AFAD koordinesinde yürütülen çalışma kapsamında, kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) olayları karşısında standartları oluşturulacak. İkaz ve alarm sistemleri kurulacak.

Dünyanın en güvensizi

- 40 bini aşkın insanın ölmesine neden olan Çernobil'le aynı teknolojiye sahip.

- 1977 yılında inşa edildi.

- Dünyanın bilinen en eski nükleer santral teknolojisine sahip tesisin Iğdır'a uzaklığı 16 kilometre.

- Dünyadaki en güvensiz santral olarak anılıyor.

- 'Patlamaya hazır nükleer bomba' olarak, sürekli gündemde.

- Sızıntı yapması durumunda Çernobil'den bile büyük bir faciaya yol açabileceği belirtiliyor.