Eşimin sabıkası var, Adalet Bakanlığında memur olabilir miyim?

Soru: Adalet Bakanlığında memurluk için mülakat sonucu bekliyorum. Eşimin yaralama ve bir hırsızlıktan sabıkası var fakat boşanma sürecindeyiz, mahkememiz var. Bu durum benim güvenlik soruşturmamı etkiler mi?

Cevap: 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun ek 1. maddesinde, "Hakim ve savcı adaylığına atanacaklar ile hakimlik ve savcılık mesleğine kabul edilecekler ve hakim ve savcı sınıfı dışında kalan adli ve idari yargıda çalıştırılacak tüm personel hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa göre güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırılır." denilmektedir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu 17 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeler, kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı, değerlendirme komisyonlarının oluşumu ve çalışma, usul esasları, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme süreleri düzenlenmiştir.

Kanunun 4. maddesine göre arşiv araştırması ile;

- Kişinin adli sicil kaydı,

- Kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı,

- Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı,

- Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı olup olmadığı, kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,

- Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı,

mevcut kayıtlardan tespit edilecektir.

Arşiv araştırmasında bakılacak hususlar kişinin kendisiyle ilgili karar, oldu ve durumlar olup yakınlarına ilişkin hususlar arşiv araştırmasının konusunu teşkil etmemektedir.

Kanunun 5. maddesine göre güvenlik soruşturmasında arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;

- Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verileri,

- Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği,

- Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığı,

mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilecektir.

Kanun teklifinin ilk halinde güvenlik soruşturmasına görevin gerektirdiği niteliklere etkisi yönüyle kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarının da dahil edileceği hükmü yer almaktaydı. Ancak bu hüküm TBMM Genel Kurulundaki görüşmeler sırasında çıkarılmıştır.

Kanunun 5. maddesinin gerekçesinde, görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili olarak ulaşılacak verilerin kişi hakkındaki kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki tüm veriler olmadığı, bu verilerin yürütülecek kamu görevinin gerektirdiği niteliklerle bir ilgisinin bulunması gerektiği, ayrıca söz konusu verilerin olgusal olması yani bu verilerin yorum içermeyen, somut, gözlemlenebilir vakıalara dayanması gerektiği ifade edilmektedir.

Sonuç olarak adli ve idari yargıda çalıştırılacak tüm personel hakkında güvenlik soruşturması yapılması zorunlu olup, güvenlik soruşturmasına kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarının da dahil edileceği hükmünün teklif metninden çıkarıldığı ve Kanunun mevcut halinde bu hususa yer verilmediği dikkate alındığında görevin gerektirdiği nitelikler yönüyle de olsa güvenlik soruşturmasına kişinin yakınlarının dahil edilemeyeceğini değerlendirmekteyiz.