Bölüm başkanı ve dekan sıfatları aynı kişide birleşebilir mi?

Dava konusu olayda, bir yükseköğretim kurumunda Bölüm Başkanı olarak görev yapan öğretim üyesinin görev süresince bazı aksaklıkların yaşandığı ve bunların telafisi noktasında herhangi bir gayret sarf etmediğinin tespit edildiği gerekçesiyle, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Ek 1 inci maddesi uyarınca süresi dolmadan görevinden alınmış ve anılan görev Dekanlık uhdesine alınmıştır.

İlk derece mahkemesince bakılan davada; davacının bölüm başkanı olarak atanmasının kazanılmış hak teşkil etmediği, yetki ve şekilde aynı usule riayet edilmek suretiyle, mevzuat hükümleri uyarınca yapılan atamanın iptaline ilişkin dava konusu işlemin, idarenin takdir yetkisi kapsamında olduğu gerekçesiyle idare haklı bulunmuştur.

Danıştay Sekizinci Dairesi ise bölüm başkanlığı görevinin bizzat dekanlık tarafından yerine getirilebileceğine ya da dekanın uhdesine alınabileceğine ilişkin mevzuatta bir hükmün bulunmadığı, bölüm başkanı ve dekan sıfatlarının aynı kişide birleşmesinin bölümün işleyişini ve hiyerarşik yapısını bozacağının açık olduğu ifade edilerek Üniversite tarafından yapılan işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle idare mahkemesinin kararı bozulmuştur.

T.C.

DANIŞTAY

8. DAİRE

E. 2016/2633

K. 2020/3026

İstemin Özeti : Trabzon İdare Mahkemesi'nin 27/10/2015 gün ve E:2015/371, K:2015/1465 Sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 Sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : A. DEMİRHAN

Düşüncesi : İstemin kabulüyle Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, ..... Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü'nde bölüm başkanı olarak görev yapan davacının, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Ek 1.maddesi uyarınca atamasının iptaline ilişkin 16.12.2014 gün ve 698 Sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince, davacının bölüm başkanı olarak atanmasının kazanılmış hak teşkil etmediği, yetki ve şekilde aynı usule riayet edilmek suretiyle, mevzuat hükümleri uyarınca yapılan atamanın iptaline ilişkin dava konusu işlemin, idarenin takdir yetkisi kapsamında olduğu, davacının atamasının iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Bölüm" başlıklı 21. maddesinde; "Bir fakülte ya da yüksekokulda, aynı veya benzer nitelikte eğitim-öğretim yapan birden fazla bölüm bulunamaz. Bölüm, bölüm başkanı tarafından yönetilir. Bölüm başkanı; bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentler arasından fakültelerde dekanca, fakülteye bağlı yüksekokullarda müdürün önerisi üzerine dekanca, rektörlüğe bağlı yüksekokullarda müdürün önerisi üzerine rektörce üç yıl için atanır. Süresi biten başkan tekrar atanabilir. Bölüm başkanı, görevi başında bulunamayacağı süreler için öğretim üyelerinden birini vekil olarak bırakır. Herhangi bir nedenle altı aydan fazla ayrılmalarda, kalan süreyi tamamlamak üzere aynı yöntemle yeni bir bölüm başkanı atanır. Bölüm başkanı, bölümün her düzeyde eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölüme ait her türlü faaliyetin düzenli ve verimli bir şekilde yürütülmesinden sorumludur." hükmü, aynı Kanunun Ek 1.maddesinde ise; "Üniversite rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcıları ve bölüm başkanları, gerektiğinde bu Kanunda belirtilen süreleri dolmadan tayinlerindeki usule uygun olarak görevlerinden alınabilirler." hükmü yer almaktadır.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu temel alınarak çıkarılan Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği'nin "Bölümler" başlığı altında yer alan 13. maddesinde, bölüm; fakülte ve yüksekokulların amaç kapsam ve nitelik yönünden bir bütün oluşturan ve lisans düzeyini de içeren en az bir eğitim-öğretim, bilim ve sanat dallarında araştırma ve uygulama yapan birim olarak tanımlanmış; 14. maddesinin birinci fıkrasında, birden fazla anabilim dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanı, o bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentleri arasından o bölümü oluşturan anabilim veya anasanat dalı başkanlarının 15 gün içinde verecekleri yazılı görüşlerini dikkate alarak bir hafta içinde fakültelerde dekanca atanacağı ve son fıkrasında da, bölüm başkanının, bölümün her düzeydeki eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölümle ilgili her türlü faaliyetin düzenli ve verimli olarak yürütülmesinden, kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamaktan sorumlu olduğu; fakülte veya yüksekokul kuruluna katılacağı, bölümü temsil edeceği, bölümde görevli öğretim elemanlarının görevlerini yapmalarını izleyeceği ve denetleyeceği, her öğretim yılı sonunda bölümün geçmiş yıldaki eğitim-öğretim ve araştırma faaliyeti ile gelecek yıldaki çalışma planını açıklayan raporu, bağlı bulunduğu rektör, dekan veya yüksekokul müdürüne sunacağı hüküm altına alınmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, .... Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü'nde Bölüm Başkanı olarak görev yapan davacının, görev süresince bazı aksaklıkların yaşandığı ( yazışmaların zamanında yapılmaması, verimli ve huzurlu çalışma ortamının sağlanamaması, yetkili kurulların toplanmaması, eğitim öğretimde aksaklıkların meydana gelmesi vb. ) bunların telafisi noktasında herhangi bir gayret sarf etmediğinin tespit edildiği gerekçesiyle, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Ek 1.maddesi uyarınca bölüm başkanlığı görevinin iptaline ve bölüm başkanlığının dekanlık makamı uhdesinde yürütüleceğine ilişkin 16.12.2014 gün ve 698 Sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İdare Mahkemesi kararında ve yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere, bölüm başkanı; bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentler arasından atanmaktadır.

Ancak, yine yukarıda aktarılan görev ve sorumluluklarını düzenleyen mevzuat hükümleri ile 2547 Sayılı Kanun'un dekanı düzenleyen 16. maddesinde belirtilen dekanın görevleri göz önünde bulundurulduğunda, bölüm başkanının bölümün her düzeydeki eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölümle ilgili her türlü faaliyetin düzenli ve verimli olarak yürütülmesinden dekana karşı sorumlu olması, dekanın ise fakültenin ve bağlı birimlerinin öğretim kapasitesinin rasyonel bir şekilde kullanılmasından ve geliştirilmesinden rektöre karşı birinci derecede sorumlu olması, ayrıca bölüm başkanlığı görevinin bizzat dekanlık tarafından yerine getirilebileceğine ya da dekanın uhdesine alınabileceğine ilişkin bir hükme yer verilmemesi karşısında, bölüm başkanı ve dekan sıfatlarının aynı kişide birleşmesinin, bölümün işleyişini ve hiyerarşik yapısını bozacağı kuşkusuzdur.

Bu itibarla, davacının Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü'ndeki tek aylıklı profesör olmasına rağmen bölümde yaşanan huzursuzlukların kaynağının davacının olumsuz tutum ve davranışları olduğu ve bölüm başkanlığı görevinin gereklerini yerine getiremediği gerekçesiyle görev süresi dolmadan 2547 Sayılı Kanun'un Ek 1.madde hükmü uyarınca bölüm başkanlığı görevi iptal edilmişse de, bölüm başkanlığının dekanlık uhdesinde yürütülmesi işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; Trabzon İdare Mahkemesi'nin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 ( onbeş ) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01.07.2020 tarihinde esasda oybirliği gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

GEREKÇEDE KARŞI OY :

( X )- 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Bölüm" başlıklı 21. maddesinde; "Bir fakülte ya da yüksekokulda, aynı veya benzer nitelikte eğitim-öğretim yapan birden fazla bölüm bulunamaz. Bölüm, bölüm başkanı tarafından yönetilir. Bölüm başkanı; bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentler arasından fakültelerde dekanca, fakülteye bağlı yüksekokullarda müdürün önerisi üzerine dekanca, rektörlüğe bağlı yüksekokullarda müdürün önerisi üzerine rektörce üç yıl için atanır. Süresi biten başkan tekrar atanabilir. Bölüm başkanı, görevi başında bulunamayacağı süreler için öğretim üyelerinden birini vekil olarak bırakır. Herhangi bir nedenle altı aydan fazla ayrılmalarda, kalan süreyi tamamlamak üzere aynı yöntemle yeni bir bölüm başkanı atanır. Bölüm başkanı, bölümün her düzeyde eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölüme ait her türlü faaliyetin düzenli ve verimli bir şekilde yürütülmesinden sorumludur." hükmü yer almaktadır.

18/02/1982 tarih ve 17609 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Akademik Teşkilat Yönetmeliği'nin 14. maddesinin birinci fıkrasında, birden fazla anabilim dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanı, o bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentleri arasından o bölümü oluşturan anabilim veya anasanat dalı başkanlarının 15 gün içinde verecekleri yazılı görüşlerini dikkate alarak bir hafta içinde fakültelerde dekanca atanacağı düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde yer alan açık hüküm gereği bölüm başkanlarının bölümün aylıklı profesörleri; profesör unvanlı öğretim üyesi bulunmaması halinde ise aylıklı doçentleri arasından seçilmesi gerektiği tartışmasızdır.

Öte yandan, dekan tarafından bölüm başkanlığının uhdesine alınması söz konusu olduğu takdirde ise, bu işlemin Rektörlük makamının onayına sunulması gerektiği de açıktır.

Olayda, Bayburt Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü'nde bölüm başkanı olarak görev yapmakta iken, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Ek 1.maddesi uyarınca bölüm başkanlığı görevinin iptaline ve bölüm başkanlığının dekanlık makamı uhdesinde yürütüleceğine ilişkin 16.12.2014 gün ve 698 Sayılı dekan imzalı davalı idare işleminin, Rektör onayının alınmamış olması sebebiyle gerek 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun gerekse de Akademik Teşkilat Yönetmeliği'nin ilgili maddelerindeki açık düzenlemelere bu yönüyle açıkça aykırılık teşkil etmektedir.

Yukarıda yer alan gerekçeler doğrultusunda Mahkeme kararının bozulması gerektiği görüşüyle Dairemizin bozma kararına gerekçe yönünden katılmıyorum.