TAEK'in 2009-2013 strateji planı
- TAEK, 2009-2013 YILLARINI KAPSAYAN STRATEJİK PLANI'NI YAYIMLADI
- TAEK BAŞKANI ÇAKIROĞLU:
- "SON YILLARDA, NÜKLEER TEKNOLOJİLERİN GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE KULLANIMI, GELİŞMİŞ ÜLKELER TARAFINDAN KONTROL ALTINDA TUTULMAK İSTENMEKTEDİR"
- "ÜLKEMİZİN BU TÜR KISITLAMALARA MARUZ KALMAMASINI VE NÜKLEER TEKNOLOJİLERE SAHİP OLARAK BU TEKNOLOJİLERDEN ÜLKE MENFAATİNE UYGUN HER ŞEKİLDE YARARLANMASINI SAĞLAMAK TAEK'İN EN ÖNEMLİ STRATEJİK HEDEFİDİR"
- "TEMEL DEĞERİMİZ, GÖREVLERİNİ, ÜLKEMİZİN BAĞIMSIZLIK VE EGEMENLİĞİNİ ZAAFA UĞRATMAYACAK, DEVLETİMİZİN HÜKÜMRANLIĞINI SORGULATMAYACAK ŞEKİLDE YERİNE GETİRMEK"
- "DEVLETİN OLANAKLARINI KULLANARAK KİŞİSEL ÇIKAR SAĞLANMASINI NE PAHASINA OLURSA OLSUN ENGELLEMEK"
- "STRATEJİK BİLGİNİN YAYINLANMASINA ANCAK ÇOK DİKKATLİ BİR SÜZGEÇTEN GEÇİRİLDİKTEN SONRA İZİN VERMEK"
MÜGE TUTCALI
ANKARA - Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Başkanı Okay Çakıroğlu, bazı ülkelerin nükleer teknolojilerin sadece ürünlerine sahip olması, teknolojilerin gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip olmaması öngörülürken bazılarının ise bu teknolojilerin tamamen uzağında kalmasının istendiğini vurgulayarak, "Ülkemizin bu tür kısıtlamalara maruz kalmamasını ve nükleer teknolojilere sahip olarak bu teknolojilerden ülke menfaatine uygun her şekilde yararlanmasını sağlamak TAEK'in en önemli stratejik
hedefidir" dedi.
TAEK, '2009-2013 Stratejik Planı'nı yayımladı. Stratejik plan içinde bir sunuş yazısı bulunan TAEK Başkanı Okay Çakıroğlu, son yıllarda, nükleer teknolojilerin gelişmekte olan ülkelerde kullanımının gelişmiş ülkeler tarafından kontrol altında tutulmak istendiğini belirtti. Bazı ülkelerin nükleer teknolojilerin sadece ürünlerine sahip olması, teknolojilerin gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip olmaması öngörülürken bazılarının ise bu teknolojilerin tamamen uzağında kalmasının istendiğini vurgulayan
Çakıroğlu, "Ülkemizin bu tür kısıtlamalara maruz kalmamasını ve nükleer teknolojilere sahip olarak bu teknolojilerden ülke menfaatine uygun her şekilde yararlanmasını sağlamak TAEK'in en önemli stratejik hedefidir" diye konuştu.
Bu hedefe ulaşmak üzere TAEK'in, bir yandan düzenleyici ve denetleyici rolü ile nükleer teknolojilerin Türkiye'de yaygın olarak kullanılabilmesi için gereken güven ortamını oluştururken, diğer yandan en gelişmiş cihazlarla donatılmış araştırma-geliştirme altyapısı ve birikimli insan gücüyle hem bu teknolojilerin edinilmesi ve Türkiye'de geliştirilmesi için gereken faaliyetleri yürüttüğünü ifade eden Çakıroğlu, TAEK'in aynı zamanda ilgili diğer kurum ve kuruluşlara öncülük ettiğini ve yol gösterdiğini
belirtti. Çakıroğlu bu bağlamda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile nükleer santral kurma çalışmalarında, Dışişleri Bakanlığı ile nükleer alanla ilgili uluslararası ilişkilerde, Gümrük ve Dış Ticaret Müsteşarlıkları ile kontrollü dışalım ve dışsatım konularında, İçişleri Bakanlığı, Valilikler ve Emniyet Teşkilatı ile de radyasyon kaynaklarının kontrol dışına çıkmasını önleme faaliyetlerinde işbirliği yapıldığını bildirdi. Çakıroğlu şunları kaydetti:
"Günümüzde yeniden şekillenmekte olan dünyada ulusal egemenliğimizi cumhuriyetimizin kurulduğu yıllardaki düzeyde yeniden tesis edebilmek için enerjide bağımsız olmanın, ülkemizin gelişmiş ülkeler arasında yerini alabilmesi için de diğer ülkelerle ekonomi alanında rekabet etmeyi sağlayacak ucuz ve güvenilir elektrik enerjisi temininin esas olduğu bilinciyle TAEK, fosil yakıtların elektrik üretmek için kullanılmasının yakın gelecekte olanaksızlaşacağını, yenilenebilir enerji kaynaklarının da ülkemizin
ihtiyaç duyduğu kapasiteyi sağlamaya yetmeyeceğini dikkate alarak, ülkemizin nükleer teknoloji geliştirme ve enerji üretmeye yönelik hedeflerine kararlı bir nükleer program dahilinde ulusal sanayimiz ve insan gücümüzle ulaşılabilmesi için gereken her türlü çabayı göstermeye ve bu çalışmalarda öncülük etmeye devam edecektir."
YENİDEN YAPILANMA
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun mevzuat değişikliklerine uyum çerçevesinde yeniden yapılanma süreci içerisinde olduğunun belirtildiği belgede, bu süreçte özellikle izleme ve değerlendirme sistemlerinde önemli yenilikler yapıldığı belirtildi. Bu amaçla Başkanlık ve Merkezlerde bulunan hizmet, tedarik, üretim, dağıtım kaynaklarının en etkin ve verimli bir şekilde planlanması, koordinasyonu ve kontrol edilmesi amacıyla hizmet üretimi için gereken işgücü, malzeme gibi kaynakların verimli bir şekilde
kullanılmasını sağlayan yönetim bilgi sistemi geliştirilmesi çalışmaları başlatıldığı kaydedildi. Yetki Sistemi, İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi, Evrak Takip Sistemi, Analitik Bütçe Sistemi, Ayniyat Sistemi, Gelirler Otomasyonu, Numune Analiz Takip Sistemi, Laboratuvar Hizmetleri Otomasyonu, Dozimetri Takip Sistemi, Ulusal Doz Kayıt Sistemi, Müşteri Takip Sistemi, Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi Otomasyon Sistemi, TAEK ve Bağlı Kuruluşların Veri Entegrasyonu'nun TAEK'te izleme ve değerlendirme
kapsamında kullanılan sistemler olduğu belirtildi. Bu çalışmalara paralel olarak oluşturulan 'Bilgi Üretim Yönetim Sistemi' çalışmaları kapsamında kurumda yürütülen faaliyetlerle ilişkili olarak; rapor, doküman ve form çeşitlerinin belirlenmesi, sınıflandırılması, format oluşturulması ve standardizasyonunun sağlanması amacıyla çalışmalar yürütüldüğü kaydedildi.
STK'LARIN NÜKLEER KARŞITLIĞI BİR TEHDİT
TAEK'in kuruluşu ve faaliyetleri hakkında genel bilgilerin verildiği strateji planında, 'Güçlü Zayıf Yanlar-Fırsatlar Tehditler (GZFT) Analizi'ne de yer verildi. Bu analizin kurumun güçlü ve gelişmeye açık yanları ile dış etkilerden kaynaklanan fırsatları ve karşı karşıya bulunduğu tehditleri ayrıntılı olarak incelediğinin belirtildiği belgede, GZFT analizi ile ilgili şunlar kaydedildi:
"Güçlü Yanlar: '2690 sayılı Kanun'un vermiş olduğu düzenleme ve denetleme yetkisi. Nükleer ve radyolojik konularda uzman ve yetkili tek kuruluş olmak
Uluslararası kuruluşlarla ileri düzeyde işbirliği. Konusunda uzman, eğitim seviyesi yüksek personele sahip olmak. Teknolojik donanıma sahip olmak. Gelişmiş ölçüm ve analiz laboratuvarlarına sahip olmak. Nükleer kaza ve tehditlere karşı acil müdahale yeteneğine sahip olmak. Eğitim ve araştırma merkezlerine sahip olmak afdn kontrol dışına ç
Mali desteğe sahip olmak. Nükleer alanda ulusal ve uluslararası veri tabanına sahip tek ulusal kuruluş olmak.'
Zayıf Yanlar: 'Mevcut 2690 sayılı Kanun'un bazı konularda yetersiz kalması. Vasıflı personel temininde güçlükler. Kalite yönetim sisteminin yetersizliği. Halkla ilişkiler ve tanıtımın yetersizliği. Türkiye'de nükleer teknolojinin istenilen düzeyde olmaması.'
Fırsatlar: 'Nükleer güç santrali kurulması kararının alınması ve bu konuda siyasi kararlılığın bulunması. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun 7 Mart 2007 tarihli toplantısında Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı'nın başlatılması konusunda karar alınması. İletişim teknolojilerinin gelişmesi sonucu bilgiye ulaşmanın kolaylaşması. Nükleer enerjinin küresel ısınmaya karşı çare olarak görülmesi.'
Tehditler: 'Bazı sivil toplum örgütlerinin nükleer teknolojiyi desteklerken, nükleer enerjiye karşı çıkmaları. Nükleer alanda çalışacak nitelikli ve yeterli sayıda insan yetiştirilmesindeki zorluklar. Bazı uluslararası girişimler. Mevcut personel rejiminin getirdiği kısıtlamalar. Mevcut mali düzenlemelerin getirdiği kısıtlamalar. Geçmişte yaşanan nükleer kazaların kamuoyunda oluşturduğu olumsuz şartlanmalar.'"
STRATEJİK PLAN
Stratejik Plan'da TAEK'in misyonunun, Türkiye'de barışçıl amaçlarla nükleer teknolojiden azami ölçüde yararlanılmasını temin etmek; Türkiye'nin nükleer teknolojide dünyada söz sahibi ve lider ülkeler arasına girmesini sağlamak; nükleer ve radyolojik konulara ilişkin düzenleme, denetleme, araştırma, geliştirme faaliyetlerinde bulunmak ve vasıflı insan gücünün yetiştirilmesini sağlamak olarak belirtildi. Kurumun vizyonu ise, nükleer teknolojilerin barışçıl amaçlarla kullanılmasında uluslararası kalite ve
güvenlik normlarına uygun faaliyet gösteren, güvenilir, yenilikçi, gelişmeye açık ve rekabetçi bir kurum olmak; Türkiye'nin nükleer teknolojide kendine yeter duruma gelmesini sağlayacak altyapıyı oluşturmak olarak ifade edildi.
Stratejik plana göre TAEK'in temel politika ve öncelikleri ise şöyle:
"Nükleer politikanın esaslarının belirlenmesi. İyonlaştırıcı radyasyon kaynakları kullanarak yapılan çalışmalarda iyonlaştırıcı radyasyonların zararlarına karşı korunmayı sağlayıcı ilkelerin ve önlemlerin saptanması. Radyasyon güvenliğinin sağlanmasının garanti altına alınması. Nükleer güvenliğin sağlanmasının garanti altına alınması, Nükleer bilimler ve teknolojinin tüm alanlarında araştırmaların/çalışmaların yapılması ve teşvik edilmesi. Nükleer alanda görev yapacak personelin yetiştirilmesi ve
yetiştirilmesinin desteklenmesi. Ulusal/uluslararası kuruluşlarla nükleer alanda işbirliği yapılması. Nükleer alanda ulusal ve uluslararası hukuk ile ilgili çalışmaların yapılması. Nükleer konularda halkın bilgilendirilmesi. Ulusal nükleer veritabanının kurulması."
Kurumun temel değerleri ise şöyle sıralandı:
"Görevlerini, ülkemizin bağımsızlık ve egemenliğini zaafa uğratmayacak, devletimizin hükümranlığını sorgulatmayacak şekilde yerine getirmek, kurumun nükleer alanda düzenleyici ve denetleyici kuruluş olma özelliğine uygun davranmak, Türkiye'de radyasyonla çalışanların, halkın ve çevrenin radyasyondan zarar görmesine izin vermeyecek tendn kontrol dışına çdbirlerin alınmasını sağlamak, buna yol açabilecek olayları öngörebilmek, olası bir olaya karşı hızlı ve etkin tepki verecek sistemi oluşturmak. Nükleer
ve radyolojik alanda her türlü ölçüm ve analizi yapabilecek imkan ve kabiliyette olmak. Kurumun sistem/donanım üretme imkan ve kabiliyetini ülke çıkarları açısından stratejik önemi haiz sistem/donanım üretmek üzere seferber etmek veya yurt içinde üretilmesini sağlamak. Satın alınacak sistem/donanımı ise üretim maliyetine koşut makul bir fiyattan almak. Devletin olanaklarını kullanarak kişisel çıkar sağlanmasını ne pahasına olursa olsun engellemek. Kurum içinde bilginin sadece bilmesi gerekenlerce
bilindiğini garanti altına almak. Kurum kaynakları kullanılarak üretilen stratejik bilginin önce kurum içinde, sonra ülke içinde mahfuz tutularak faydaya dönüşmesini sağlamak. Bilginin yayınlanmasına ancak çok dikkatli bir süzgeçten geçirildikten sonra izin vermek."
TEMEL AMAÇLAR
Plan'da, kurumun temel amaçlarının, nükleer teknoloji geliştirmek, nükleer reaktör teknolojisi geliştirmek, nükleer yakıt çevrimi teknolojisi geliştirmek, radyoaktif atık yönetimi teknolojisi geliştirmek, hızlandırıcı teknolojisi edinmek ile bu kapsamda parçacık hızlandırıcıları konusundaki teknolojilerinin geliştirilmesi ve Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'ne (SANAEM) kurulacak olan proton hızlandırıcısı tesisi inşaatının tamamlanması, nükleer güvenlik ve emniyeti ile radyasyon güvenliği ve
radyasyon kaynaklarının emniyetinin sağlanmasını garanti altına almak, acil durumlara hazırlık ve koordinasyonun sağlanması, çevre radyoaktivitesinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi, nükleer bilimlerde araştırma-geliştirme faaliyetlerinin yürütülmesi ve nükleer tekniklerin ve radyasyon teknolojilerinin yaygınlaştırılması, altyapıyı geliştirmek ve çalışma alanlarını modernize etmek, ulusal ve uluslararası ilgili kuruluşlarla işbirliğini geliştirmek olduğu belirtildi.