Mali Hizmetler Müdürü, Muhasebe Yetkilisi Olarak Görevlendirilebilir mi?

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "harcama yetkisi ve yetkilisi" başlıklı 31'inci maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

"Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.

Ancak, teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; mahalli idarelerde İçişleri veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, diğer idarelerde ise Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.

Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.

Yükseköğretim Kurulu ile üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitülerinde, harcama yetkilileri ödenek gönderme belgesiyle belirlenir. Bu idarelerde ödenek gönderme belgesi ile ödenek gönderilen birimler harcama birimi, kendisine ödenek gönderilen birimin en üst yöneticisi ise harcama yetkilisidir. Bütçe ödeneklerinin ilgili birimlere dağılımının planlanması ve kullanılmasına ilişkin usül ve esaslar Cumhurbaşkanlığı, ödenek gönderme belgesine bağlanmasına ilişkin usul ve esaslar ise Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde; idareler, merkez ve merkez dışı birimler ve görev unvanları itibarıyla harcama yetkililerinin belirlenmesine, harcama yetkisinin bir üst yönetim kademesinde birleştirilmesine ve devredilmesine ilişkin usül ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir. Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir."

"Mali hizmetler birimi" başlıklı 60'ıncı maddesinin dördüncü fıkrasına göre; harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Mali hizmetler biriminde ön mali kontrol görevini yürütenler mali işlem sürecinde görev alamazlar.

"Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları" başlıklı 61'inci maddesinin birinci fıkrasına göre; muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.

Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ'in "mahalli idarelerde harcama yetkilileri" başlıklı 6'ncı maddesine göre;

"(1) 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 46'ncı maddesine göre il özel idaresi bütçesiyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. İlçelerde bu yetki kaymakam tarafından kullanılır.

(2) 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 63'üncü maddesine göre belediye bütçesiyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi, 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca da mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkilisidir.

(3) Mahalli idarelerde bütçeyle ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticileri harcama yetkilisi olarak belirlenir ve yetki ve sorumluluk tesisi buna göre yapılır."

"Harcama yetkisinin devredilmesi" başlıklı 8'inci maddesine göre;

"(1) Harcama yetkilileri, kamu hizmetlerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla üçüncü fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla herhangi bir parasal tutar sınırlamasına tabi olmaksızın aşağıdaki açıklamalar dahilinde harcama yetkisini devredebilirler. Buna göre;
a) Merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere,
b) Merkez dışı birimlerde ise bölge müdürleri veya eşdeğer yetkililer, il müdürleri veya eşdeğer yetkililer ile nüfusu 50.000'i aşan ilçelerin ilçe müdürleri veya eşdeğer yetkililer harcama yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere,
c) Belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı idarelerin harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere,
ç) Mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkisini birlik genel sekreteri, genel sekreter yardımcıları, birlik müdürü veya birim amirlerine,

kısmen veya tamamen devredebilirler.

(2) Hazine ve Maliye Bakanlığı taşra birimleri adına gönderilen ödenekler bakımından Defterdar harcama yetkisini, harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi görevinin aynı kişide birleşmemesi kaydıyla, yalnızca ilgili birimlerin amirlerine devredebilir.

(3) Kamu ihale mevzuatına tabi olsun ya da olmasın her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında katma değer vergisi dahil on milyon Türk Lirasını, yapım işlerinde ise katma değer vergisi dahil kırk milyon Türk Lirasını aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi, ödemeler kısımlar halinde yapılacak olsa bile hiçbir şekilde devredilemez. Bu fıkrada yer alan parasal tutarlar, takip eden yılın başından itibaren uygulanmak üzere her yıl, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine istinaden en son belirlenen yeniden değerleme oranı esas alınmak suretiyle artırılır ve güncellenen tutarlar Bakanlıkça duyurulur. Yapılacak güncelleme sonucunda belirlenen tutarlarda virgülden sonraki rakamlar dikkate alınmaz.

(4) Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

(5) Harcama yetkisini devreden kişinin görevden ayrıldığı veya izin, hastalık, görevlendirme gibi nedenlerle geçici olarak görevinde bulunmadığı zamanlarda, yerine atanan veya vekaleten görevlendirilen kişi tarafından yeni bir işlem tesis edilmediği sürece harcama yetkisi bu yetkinin devredildiği kişiler tarafından kullanılmaya devam edilir. Harcama yetkisini devralan kişinin bu fıkrada sayılan nedenlerle görevinde bulunmadığı zamanlarda harcama yetkisi, vekaleten görevlendirilen kişiler tarafından kullanılır.

(6) Harcama yetkisinin devri halinde ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi yetkiyi devralan tarafından belirlenir."

"Diğer hususlar" başlıklı 11'inci maddesine göre;

"(1) Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona aittir.

(2) 5018 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesi uyarınca harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Mali hizmetler biriminde ön mali kontrol görevini yürütenler mali işlem sürecinde görev alamaz.

(3) İhale yetkilisinin ilgili mevzuatında özel olarak belirlendiği haller dışında, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan harcama yetkilileri aynı zamanda ihale yetkilisidir.

(4) Harcama yetkilileri, ilgili mevzuatı uyarınca ihale usulleriyle yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ihale işlemlerine ilişkin olarak, ihale yetkisiyle sınırlı olmak üzere harcama yetkilerini, üst yöneticiden onay almak suretiyle, idarenin destek hizmetlerini yürüten birim yöneticilerine devredebilir. Bu durumda, ihale onay belgesinin düzenlenmesinden sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süreçteki tüm ihale işlemlerine ilişkin ihale yetkisi destek hizmetleri birim yöneticisi tarafından kullanılır. İşin yaklaşık maliyetinin belirlenmesi ve teknik şartnamenin hazırlanması gibi ihale öncesi işlemlerin ilgili harcama birimi, destek hizmetleri birimi veya idarenin diğer birimleri tarafından hazırlanması mümkündür.

(5) Destek hizmetleri birimi, harcama birimlerinin ihtiyaçlarını birleştirmek suretiyle 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde karşılayabilir. Birden fazla harcama biriminin doğrudan temin limiti dahilindeki ihtiyaçlarının, destek hizmetleri birimi tarafından birleştirilerek ihale usulleriyle karşılanması da mümkündür.

(6) İlgili mevzuatı uyarınca, bakan, üst yönetici, yetkili kurul, komisyon ve benzeri yetkili kişi veya kurulların önceden izin veya onayına tabi tutulmuş olan ve sonucunda mali işlem yapılması gereken hallerde, söz konusu izin veya onaylar harcama süreci başlamadan önce alınır. Diğer taraftan, iç kontrol ve ön mali kontrol alanındaki gözetim görevi çerçevesinde, bakan ve üst yöneticiler, bazı mali işlemleri, işlem sürecine başlanılmadan önce ön izinlerine tabi tutabilir.

(7) Harcama yetkilileri, yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından, harcama türleri itibarıyla yetki çakışmasına neden olmayacak şekilde, bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi olarak görevlendirir. Ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi, görevler ayrılığı ilkesi gereği ihale ve muayene kabul komisyonu benzeri komisyonlarda ve diğer süreçlerde görev alamaz. Harcama yetkililiği ile gerçekleştirme görevliliği görevi aynı kişide birleşemez.

(8) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra, bu Tebliğ kapsamında yer alan kamu idarelerinin teşkilat yapısının ya da bütçe türünün değişmesi ile 5018 sayılı Kanun kapsamına yeni idarelerin eklenmesi hallerinde bu idarelerin harcama yetkilileri, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükümleri ile bütçe sınıflandırması dikkate alınarak bu Tebliğe uygun olarak belirlenir."

Gerek 5018 sayılı Kanun gerekse Genel Tebliğ hükümleri birlikte analiz edildiğinde; Mali Hizmetler Müdürü kadrosunda görev yapan kişinin "harcama yetkilisi" görevini devretmesi durumunda "muhasebe yetkilisi" olarak görevlendirilmesi mümkündür.