Emniyet İstihbarat Daire Başkanlığı'nın ülkedeki tüm iletişimi izlemesi büyük tepki yarattı
Kemal Göktaş
-Emniyet başmüfettişi Levent Yarımel'in Emniyet istihbarat Daire Başkanlığı'nda kurulan bir sistemle, tüm Türkiyede'ki iletişimin izlendiğine ilişkin ifadesi büyük tartışma başlattı.
Yarımel'in Dink cinayeti soruşturmasında verdiği ifadede şifre verilen her polisin tüm Türkiye'deki telefonların adresleri ile görüşme detayları ve bulunduğu yer (HTS) kayıtlarını görebileceği ve hangi polisin hangi telefon numarası için sorgulama yaptığına ilişkin LOG kayıtlarının Emniyet İstihbarat Daire Başkanlığı'ndan silinip değiştirilebildiği de ortaya çıktı. Sadece kimin kimi aradığı değil, aynı zamanda HTS kayıtları, yani o cep telefonunun, dolayısıyla sahibinin de nerelerde bulunduğunun da öğrenilebilmesi özel hayatın gizliliği açısından sakıncalı bulundu. Bu sistemle polisin istediği kişinin sadece iletişim bilgilerini değil, bulunduğu bütün yerleri de tespit edebildiği anlaşıldı.
TİB Başkanı Fethi Şimşek, daha önce bu konuda yaptığı açıklamada, ?detay kayıtları? adı verilen bu bilgiler yoluyla konunun uzmanlarının kişilerin politik görüşlerini ve özel hayatlarını bile ortaya koyabileceklerini söylemişti. İstihbarat örgütlerinin kanundaki hükümlere rağmen tüm Türkiye için mahkeme kararları aldırdıklarını VATAN daha önce ortaya çıkarmıştı.
Bu haberler üzerine kanunlarda tüm Türkiye genelini kapsayan izleme kararlarının alınmaması için düzenlemeler yapıldı. Buna rağmen 2008 yılında VATAN, bu defa Emniyet'in Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi'nden aynı kararı aldırdığını ortaya çıkardı. Jandarmaya verilen yetkinin Yargıtay'ca bozulmasına rağmen, 3 yıl sonra Emniyet İstihbarat Daire Başkanlığı'nda tüm Türkiye'deki iletişimin izlendiği de Yarımel'in ifadesiyle ortaya çıktı. Daha önce polisin, bir sistem kurarak devam ettirdiği genel izleme için mahkemelerden 3'er aylık periyotlarla karar aldırdığı ortaya çıkmıştı.
Hukukçular tepkili
Hukukçular, Yargıtay'ın tüm Türkiye'deki herkesin iletişiminin izlenmesinin Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı olduğu yönündeki kararına rağmen böyle bir sistemin devam etmesinin insan haklarına aykırı olduğunu belirtti.
İstanbul Barosu Başkanı Doç. Dr. Ümit Kocasakal hiçbir hukukçunun bu konuda farklı bir görüş ileri süremeyeceğini belirterek şöyle konuştu:
?Bir suçun işlenmesinin önlenmesi için yapılabilen dinleme ve izleme olduğu için ?önleme dinlemesi' olarak adlandırılır. Ama böyle bir dinleme ya da izleme yapılabileceğine Emniyet karar veriyor. Ne kadar dinlenecek, nasıl dinlenecek konusundaki düzenlemeler muğlak. Önlemese dinlemesi çok tehlikeli. Hukuk devleti bakımından kabul edilemez. Böyle bir ortamda kimsenin özel hayatın gizliliği ve hukuk güvenliği kalmıyor. Böyle bir ortam hukuk devleti için bir tehdittir.?
Sorun çözülmüyor
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Kerem Altıparmak da dinleme ve izlemenin bir koruma tedbiri olduğuna dikkat çekerek bu konuda genel bir sorun olduğunu kaydetti. Yasayla bunun mahkeme kararıyla yapılmasının düzenlenmesinin nedeni, idarenin keyfi davranmasın önlenmesi içindi. Ancak temel hak ve özgürlükleri güvence altına alma iddiasıyla yapılan kanunlar nasıl işliyor? Artık bu bu fonksiyonel olarak yargı değil. Bir hukuksal sorunu çözmüyor. Yargının varlık nedeni idarenin gizli iş yapmasını önlemektir. Ama yargı bu kararları dokunulmaz hale getiriyor.?
Hiçbir güvence kalmadı
İstanbul Barosu eski Başkanı Turgut Kazan ise ?Türkiye'de olanların hiçbirinin hukuki açıdan değeri olmadığını? belirterek ?Tamamen fiili bir durum yaşıyoruz. Bunun hukukçu gözüyle açıklanması, yorumu filan söz konusu olamaz. Şu anda hem HSYK'nın durumu, HSYK'nın durumundan kaynaklanan yargının durumu, inanılmaz bir fiili uygulama yaratmıştır. Dinlemelerin de özel yaşamın gizliliğinin de ifade, basın ve bilim özgürlüğünün de hiçbir güvencesi kalmamıştır. CMK'da özel yetkimi mahkemelere ilişkin hükümler durdukça kimsenin hiçbir güvenliği yoktur. Korkusuz yaşama hakkı yoktur? dedi.