13 İlin büyükşehir olması komisyonda
TBMM İçişleri Komisyonu'nda, 13 ili büyükşehir belediyesi kapsamına alan Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı'nın görüşmeleri öncesinde tartışma yaşandı.
AK Parti Mardin Milletvekili Muammer Güler'in başkanlığında TBMM KİT Komisyonu salonunda toplanan komisyonda, yoğun ilgi nedeniyle bazı milletvekillerinin oturacak yer bulamaması tartışmalara yol açtı.
MHP Grup Başkanvekili Mehmet Şandır, önemli bir tasarının ele alınacağını belirterek, görüşmelerin grup salonları ya da Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yapılmasını istedi. Güler, milletvekillerinin ısrarına rağmen İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin'in sunumunu yapacağını söyledi. Bunun üzerine Şandır, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Menderes Türel'in de ayakta kaldığını belirterek, ''İktidar partisi genel başkan yadımcısı bile ayakta, bunu daha sağlıklı bir salonda görüşelim'' dedi.
Milletvekillerinin görüşmelere ara verilerek yeni bir salon bulunmasını ifade etmesi üzerine Güler'in, ''Müsaade edin toplantıyı ben yöneteyim'' demesine, BDP İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder ''Siz yönetin ama yüzünüzü görmüyoruz'' karşılığını verdi.
Komisyonda, tasarıya geçilmeden usul tartışması açıldı. CHP Gaziantep Milletvekili Ali Serindağ, ortamın görüşmelerin sağlıklı yürütülmesine uygun olmadığını belirterek, ''Açık bir Anayasa ihlal suçu işliyorsunuz. Meclis çalışmaları Anayasaya uygun yürütmek durumundasınız. Konuyla ilgili KHK'ler varken siz bu tasarıyı getiremezsiniz'' diye konuştu.
Tasarının anayasaya aykırı hükümler taşıdığını ileri süren Serindağ, 16 bin köy ve bin 500 belediyenin tüzel kişiliğine son verildiğini, bu nedenle Anayasa Komisyonu'ndan görüş alınması gerektiğini ifade etti.
MHP Grup Başkanvekili Şandır, çok önemli bir düzenlemenin görüşmelerinin usule aykırı başladığını belirterek, meselenin zamanlamasını Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın belirlememesi gerektiğini söyledi.
Şandır, ''Ülkenin yönetim yapısını değiştiren iki hukuklu bir Türkiye'yi kuracak hukuk, gayrimeşrudur. Burada getirilen çok hukukluluktur. 52 ili il genel meclisleriyle yöneteceksiniz, 29 ili başkanlarla yöneteceksiniz. Tasarı, fahiş yanlışlarla getiriliyor. Düzenleme 56 milyon insanı ilgilendiriyor, yeni ek vergiler ve yükler getiriyor. Bazı harcamaları yüzde 300 artırıyor. Anayasaya aykırılık iddiaları var'' görüşünü savundu.
Şandır, tasarının kısa sürede yasalaştırılmak istendiğine işaret ederek, ''Önümüzde çalışabileceğimiz 7 gün var; kanun 27 Ekim'den önce çıkacak. Cumhurbaşkanı'nın kanunu inceleme süresi ne olacak- Ülkenin ve milletin gündemi bu değil. Herkes burada rahat çalışsın, çalışmalara ara verip daha sağlıklı bir ortamda devam edelim'' diye konuştu.
MHP olarak TBMM Başkanlığı'na resmen başvurduklarını ve tasarının görüşülmesinin ertelenmesini istediklerini bildiren Şandır, kanun yapım tekniğine de aykırı olan tasarının önce Anayasa Komisyonu'nda görüşülmesi gerektiğini söyledi.
BDP İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, kendisine söz veren Komisyon Başkanı Güler'in, ''Usulle sınırlı kalmak suretiyle'' sözlerine, ''Biz usul biliriz, ekstra uyarıya gerek yok. Siz Allah bilir burada alt komisyon teşekkülüne de izin vermeyeceksiniz. Hadi verin beni yanıltın. Keşke beni madara etseniz'' dedi.
Önder, tasarının İçtüzüğe aykırı görüşüldüğünü belirterek, konunun taraflarının görüşünün alınmadığını söyledi. Önder, Mera Kanunu'nda bile tarafların görüşünün alındığını ifade ederek, ''Büyükşehirlerin ot kadar kıymeti yok mu- Meraya, davara çağırıyoruz, 56 milyonu ilgilendiren konuda kimsenin görüşü alınmıyor. Hıza ihtiyacınız var. 27 Ekim'e yetişecek, onu anlıyorum. Ama meraya, davara gösterdiğimiz ilgiyi bu tasarıya da gösterelim'' diye konuştu.
Usul tartışmasının ardından Komisyon Başkanı Güler, bazı milletvekillerinin daha önce verdiği ve konuyla ilgili olan tekliflerin tasarıyla birleştirilerek görüşüleceğini söyledi. Güler, bazı milletvekillerinin tekliflerinin gündeme alınmadığını belirtmesi üzerine kendilerine söz verdi.
-''Bu testi reddediyorum''-
MHP Aydın Milletvekili Ali Uzunırmak, teklifiyle ilgili söz alarak, ''Ölen teröriste ağlayan parmak kaldırsın. Demek parmak kaldırmadığınıza göre insan değilsiniz. Başbakan 'ağlamam', Başbakan Yardımcısı 'ağlarım' diyor. Emniyet Müdürü ortak akıldan habersiz mi, bu açıklamayı yaptı- Başbakan devlet aklıyla hareket ediyorsa, ağlayan herkesi görevden alarak grup toplantısına gelmeliydi. İnsanlığa ölçü veren Emniyet Müdürü...Acaba Oslo görüşmelerine mesaj mı gönderiliyor, süreç mi devam ediyor- Çemberlitaş Hamamı'nda bir kadro tahsis edin kendisini Karaköy'e atayın. Devlet aklında böyle bir Emniyet Müdürü olamaz'' diye konuştu.
Düzenlemeyle ''şehir devletleri'' kurulacağını ileri süren Uzunırmak, Türkiye'de devlet geleneğine aykırı yapılaşmanın olunu açacağını söyledi.
Önder, Uzunırmak'ın konuşmasının ardından söz alarak, ''Bu testi reddediyorum'' dedi. Uzunırmak'ın ''Sen ağlayabilirsin, parmak kaldırsaydın...' demesine Önder, ''Bu anlayış Atatürk'ün Çanakkale'de hayatını kaybeden Anzak annelerine yazdığı mektuptan ötürü kendisini divanı harbe verirdi'' karşılığını verdi.
Komisyon Başkanı Güler, Önder'e, ''Atatürk askerdi, Anzaklar askerdi, teröristler asker değildir'' dedi.
Önder, ''Emniyet Müdürü 'insanı yaşatalım' diyor. Ne var bunda- Bunu desteklemek dururken, vekiller bizim üzerimizden test yapmasın'' diye konuştu.
Uzunırmak, yeniden söz alarak, ''Ben teröriste ağlamayacağım. Sayın Başbakan da insan değil mi, ağlamam diyor. Benim vatandaşımın devlete isyanını nasıl önlemedim diye üzülürüm. Ama üzülmek ile teröriste ağlamak farklı algılardır'' dedi.
Komisyonda tasarı üzerindeki görüşmeler sürüyor.
İçişleri Bakanı Şahin: -''Bu düzenleme ilk mahalli idareler seçiminde yürürlüğe girecektir''
İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapan düzenlemenin ilk mahalli idareler seçiminde yürürlüğe gireceğini söyledi.
TBMM İçişleri Komisyonu'nda, 13 ili büyükşehir kapsamına alan Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapan yasa tasarısının görüşmelerine başlandı. Bakan Şahin, tasarıyla ilgili Komisyona bilgi verirken, yerel yönetimlerin teşkilatlanması ve işleyişi bakımından sürekli olarak AK Parti hükümetlerimizin gündeminde olduğunu kaydetti.
Tasarıyla; 16 büyükşehir belediyesinin sınırının il sınırına genişletildiğini, buna ilave olarak nüfusu 750 bin üzerindeki belediyelerin sınırlarının il mülke sınırları olmak üzere büyükşehirlere dönüştürüldüğünü anlatan Şahin, ''Orman köyleri de dahil olmak üzere tüzel kişilikleri kalkmakta ve köyler mahalleye dönüştürülmektedir. Yeni ihdas edilen 13 büyük şehrimizde toplamda 24 yeni ilçe kurulmaktadır. Bu kanun ilk mahalli idareler seçiminde yürürlüğe girecektir'' dedi.
Mevcut il özel idaresi, köy ve beldelerin tüzel kişiliğinin ilk seçime kadar devam edeceğini ifade eden Şahin, mevcut il ve ilçe belediyelerinin de ilk seçime kadar tüzel kişiliklerini sürdüreceğini söyledi. Şahin, tasarıyla tüzel kişiliği kaldırılacak olan belediye, il özel idaresi ve köylerin menkul ve gayrimenkulleri üstündeki tasarrufları, borçlanmalarının sınırlandırılmakta olduğunu anlattı.
Şahin, sayısı 29'a çıkacak olan büyükşehir belediyelerinde tüm beldelerin kalkmış olacağını ve bunların sayısının 1023 olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
''Büyükşehire dönüşmeyen 52 ilde, nüfusu 2 binin altında olan 559 belde belediyesini de tüzel kişilikleri sona erecektir. Böylece bin 582 belde belediyesinin tüzel kişiliği sona erecektir. Varolan Büyükşehirlerin sınırlarının il mülki sınırları olması nedeniyle mahalleye dönüştürülen 6 bin 430 köy ve 9 bin 612 orman köyünün de tüzel kişiliği son ermektedir, bunların toplamı 16 bin 82'dir. Yeni büyükşehirlerle birlikte 29 belediyede yeni kurulacak ilçe sayısı 24'tür. Halihazır 16 büyükşehir sınırları içinde ilçe sayısı 143'tür. Böylece 29 ilde toplamda 500 ilçemiz olacaktır. Bu tasarının kanunlaşması durumda 29 büyükşehir, 500 büyükşehir ilçesi, 52 il belediyesi ve bunlarda 416 ilçe ve 395 belde belediyesi olacak.''
Şahin, Büyükşehir belediyesi sınırları içinde toplanan vergi tahsilatının yüzde 5'inin belediye payı olarak ayrıldığını hatırlatarak, tasarıyla bu payın yüzde 6'ya çıkartıldığını, bunun yerel yönetimlere bakışın açık bir ifadesi olduğunu kaydetti. Şahin, pay dağıtımında yüzölçümünün de dikkate alınarak, daha adil olunmaya çalışıldığını söyledi.
-'Orman köylülerinin hakları korunacak''-
Bakan Şahin, ''Orman köylülerinin hakları aynen korunmaktadır. Düzenlemeyle mahalleye dönüşen orman köylülerinin Orman Kanunu'ndan gelen hakları aynen korunmuştur. Tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüşen diğer köy ve beldelerin ortak kullanım alanları olan köy ve belediyelerin tüzel kişiliği adına kayıtlı mera, yaylak ve kışlak gibi alanlardaki kullanım hakları da aynen muhafaza edilmiştir'' dedi.
Köy iken, mahalleye dönüşecek yerlerdeki mevcut yapı stoklarının ruhsatlı kabul edildiğini ve ruhsatlı hale getirildiğini belirten Şahin, ''Buralarda her türlü harçlar Emlak Vergisi, Çevre ve Temizlik Vergisi, alt yapı harcamalarına katılım payları 5 yıl süreyle buralardaki vatandaşlardan alınmayacaktır. Ayrıca içme ve kullanma suyu ücreti en düşük tarifenin yüzde 25'ini geçmeyecek şekilde Büyükşehir belediye meclisleri tarafından düzenlenecektir. Tüzel kişiliği kaldırılan il özel idareleri ve belediyelerin personeli var. Bunlar ihtiyaç olması halinde yeni belediyelerde ve uygun görülen kamu kurumlarında istihdam edilecek'' diye konuştu.
Şahin'in, belediyelerin mabetlere içme ve kullanma suyunu ücretsiz veya indirimli bedelle verilmesine imkan tanındığını söylemesine, bazı CHP'li milletvekilleri, ''Hangi mabetler, cemevi var mı-'' diye sordu. Şahin, ''Bakmak lazım içinde var mı-'' karşılığını verdi.
Belediyelerin kadınlar ve çocuklar için konukevi kurmalarının zorunlu hale getirildiğini ifade eden Şahin, muhtarlık sayısının azaltılmadığını, aksine arttığını söyledi.
-''Islak imzalı emir vardır''-
Düzenlemede Anayasa aykırı bir durum olmadığını belirten Şahin, mahalli ihtiyaçların daha iyi karşılanmasının amaçlandığını kaydetti.
Muhalefet milletvekillerinin, ''Bu yasa tasarısı emirle hazırlanmış'' ifadesini kullandıklarını beliren Şahin, ''Doğru bir emirle hazırlanmıştır; aziz milletin emriyle hazırlanmıştır. Eğer Bakanlık çalışmalarını hafife alacak ve emirle düzenlenmiş şeklinde değerlendirmelere muhatap kılarsanız, ben pek de yakıştırmadığım bu değerlendirme karşısında -Bu eleştirileri yapan siz sayın arkadaşlarımızın da bu eleştirileri yapmak için sanıyorum yakın tarihli ıslak imzalı bir emir vardır- derim'' diye konuştu.
Şahin'in konuşmasının ardından tasarının görüşmelerine ara verildi.