Üç bin yatırıma teşvik verildi 120 bin kişi iş sahibi oluyor
Türkiye ekonomisinde son yıllarda yakalanan istikrarın meyveleri toplanmaya başlandı. Yatırım ortamının iyileşmesiyle birlikte geçen yıl teşvik sistemi kapsamında Hazine tarafından 3 binin üzerinde yatırım teşvik belgesi düzenlendi.
Düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin yatırım tutarı 22,8 milyar Yeni Türk Lirası'na tırmanırken, bunun istihdama dönüşümü de 123 bin olarak öngörüldü. Hazine Müsteşarlığı, 2006 yılına ilişkin faaliyet raporunu yayınladı. Raporda personelden bütçeye ve ilgili tüm birimlerin çalışmalarına kadar tüm faaliyet sonuçları yer alırken yatırım teşvik belgelerine ilişkin veriler dikkat çekti.
Öngörülen yatırımların bin 917 adedi yeni yatırım olurken bunun değeri 17 milyar YTL olarak hesaplandı. Söz konusu yatırımlar kapsamında 90 bin yeni istihdamın ortaya çıkacağı belirtiliyor. Yatırımlar arasında gıda, dokuma, lastik-plastik, taşıt, madeni eşya, çimento ve turizm sektörleri ilk sıralarda yer aldı. Bölgesel olarak incelendiğinde ise 955 yatırım teşvik belgesi ile Marmara Bölgesi zirveyi sırtladı. Bunu 516 ile İç Anadolu Bölgesi, 489 ile Ege Bölgesi, 435 ile de Akdeniz Bölgesi takip etti.
Hazine'nin 2006 faaliyet raporuna göre Hazine Kontrolörleri Kurulu'nun yaptığı denetimlerde 1,9 milyar YTL tutarındaki işlem incelendi. Kontrolörler Kurulu, kara para aklama suçu kapsamında 534,3 milyon YTL'lik 134 adet inceleme gerçekleştirdi. Bu kapsamda şüpheli işlem bildirimi, kimlik tespiti gibi yasal zorunlulukları yerine getirmeyen 103 yetkili müessese ve sigorta şirketi Mali Suçları Araştırma Kurulu'na (MASAK) bildirildi. 18,6 milyon YTL'lik Avrupa Birliği (AB) yardımını da inceleyen kurul, 246 bin yeni liralık tutar içinde de yasal süreç başlatılmasına karar verdi.
Raporda, Hazine tarafından üstlenilen 'görev zararları' dökümüne dair veriler de yer aldı. Kamu İktisadi Teşebbüsleri'ne (KİT) görev zararı olarak 711 milyon Yeni Türk Lirası aktarıldığı belirtildi. Yoksul ailelere kömür yardımı kapsamındaki görev zararının 252 milyon YTL olduğu, bunun 2 milyon YTL'sinin Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK), 250 milyon YTL'sinin ise Türkiye Kömür İşletmeleri'ne (TKİ) aktarıldığı bilgisi yer aldı. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları'nın (TCDD) görev zararı karşılığı aldığı desteğin ise 257 milyon YTL olduğu kaydedildi. Halkbank tarafından esnaf ve sanatkârlara yüzde 35 oranında indirim yapılarak 2,4 milyar YTL sübvansiyonlu kredi kullandırıldığı ifade edildi. Bankaya gelir kayıplarına mahsuben 111 milyon YTL bütçeden aktarıldığı bilgileri de yer aldı.
İç borçlanmanın yüzde 98'i YTL
Hazine Müsteşarlığı, geçen yıl, nominal 135,6 milyar Yeni Türk Lirası iç borçlanma gerçekleştirildiğini açıkladı. Geçen yıl 50 adet iç borçlanma ihalesi yöneten Hazine, 112,6 milyar yeni lira karşılığı nominal 129,5 milyar YTL tutarında borçlanma gerçekleştirdi. Toplam 112,6 milyar yeni lira tutarındaki toplam iç borçlanmanın yüzde 98'i YTL, yüzde 2'si ise döviz cinsinden sağlandı. Yeni lira cinsi değişken faizli borçlanmaların toplam YTL cinsi borçlanma içindeki payı ise yüzde 27,9 seviyesinde gerçekleşti. YTL cinsi sabit faizli Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ihraçlarının ortalama faizi 2005 yılında yüzde 16,1 seviyesinde iken, 2006 yılı Nisan ayı itibarıyla yüzde 13,8 seviyesine gerilemesine rağmen, mayıs-haziran dönemindeki dalgalanmaya bağlı olarak, 2006 yılı sonu itibarıyla yüzde 17,9 oldu. Geçen yıl sonu itibarıyla, merkezî yönetim borç stoku 345 milyar Yeni Türk Lirası olurken, söz konusu borç stokunun 251,5 milyar yeni lirası iç ve 93,5 milyar yeni lirası ise dış borçlardan oluştu. Ayrıca, söz konusu stokun döviz ve faiz kompozisyonu incelendiğinde, yüzde 63'ünün yeni lira, yüzde 37'sinin döviz cinsi borç stokundan oluştuğu ve ilgili stokun yüzde 54 oranında sabit ve yüzde 46 oranında değişken faizli borçları içerdiği gözlendi.
Tahsilat şampiyonu TMSF
Rapora göre Hazine alacakları kapsamında 2006 yılında 2,1 milyar Yeni Türk Lirası tahsilat yaptı. Bu tahsilatın 869 milyon lirası Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'ndan (TMSF) olurken aynı dönemde belediye ve bağlı kuruluşlarından yapılan tahsilat 498,5 milyon YTL'de kaldı. KİT'lerden yapılan tahsilat ise 443,8 milyon yeni lira seviyesinde gerçekleşti. Hazine'nin alacak stoku ise 100 milyar YTL'nin üzerine çıktı. Bunun 79 milyar 785 milyon yeni lirasını fonlar oluşturdu. Ayrıca vadesi gelen 273,8 milyon yeni lira tutarında Hazine alacağı yapılandırıldı.
Türk şirketleri yurtdışında 9,1 milyar dolarlık yatırım yaptı
Hazine'nin faaliyet raporuna göre Türk şirketlerinin yurtdışında yaptıkları yatırım tutarı 2006 sonu itibarıyla 9,1 milyar dolara ulaştı. En çok yatırım, vergi teşviki nedeniyle Hollanda üzerinden yapılırken, yurtdışında doğrudan yatırım yapan iştirak sayısı 1.964 oldu. Hollanda'yı, Azerbaycan, İngiltere, Almanya ve Kazakistan izledi. Hollanda özellikle özel amaçlı holding şirketlerinin vergi avantajları nedeniyle Türk şirketlerinin yatırımlarını çekti. Azerbaycan'a yapılan yatırımlarda ise Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın Orta Asya'daki enerji yatırımlarını artırması etkili oldu.
Afganistan ve Filistin'e hibe desteği
Faaliyet raporuna göre geçen yıl Avrupa Yatırım Bankası (AYB) ve Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası (AKKB) ile 7 adet kredi anlaşması imzalandı. Bu anlaşmalar çerçevesince AYB'den 735 milyon Euro, AKKB'den ise 201,6 milyon Euro olmak üzere toplam 936,6 milyon Euro tutarında finansman sağlandı. Bu projeler içerisinde Boğaz Tüp Geçiş-Marmaray Projesi'nin III. kısmı, KOBİ'lere destek kredisi, Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) Şehir Şebekeleri Projesi, Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi I. Etabı Ek Finansman Projesi önem taşıyor. Dünya Bankası'ndan temin edilmesi planlanan İkinci Kamu Sektörü Kalkınma Politikası Kredisi hazırlık çalışmalarında Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kullanılmak üzere 900 bin dolar bir hazırlık kredisi temin edildi. 2006 yılında; Filistin'e 1 milyon dolar, Afganistan'a 1 milyon dolar olmak üzere toplam 2 milyon dolar nakdi hibe verildi.